Сабақты талдау. Дайын алгоритм
ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС
Әдіскер. Сабаққа қатысуға дайындалудан бастауды ұсынамыз.
Сабақ үш кезеңнен тұрады.
1
кезең
САБАҚҚА ҚАТЫСУҒА ҚАЛАЙ ДАЙЫНДАЛУ КЕРЕК
Сабаққа қатысқан кезде қол жеткізілген оқу нәтижелерінің белгіленген Мемлекеттік білім стандартына сәйкестігін тексересіз. Сондықтан әрбір нақты сабақтың мазмұнын ашатын Мемлекеттік білім стандартының талаптарын білу маңызды.
Әртүрлі оқулықтардың өзіндік теориялық және әдістемелік негіздері бар, олар сабақтың қалай өтуіне әсер етеді. Сабаққа баратын болсаңыз, мұғалім қандай оқулықты пайдаланып жатқанын және әртүрлі оқу материалдарындағы оқулықтарды пайдаланатынын біліңіз.
2
кезең
САБАҚТЫ ҚАЛАЙ ТАЛДАУ КЕРЕК
Сабақты талдау – бұл сабақты егжей-тегжейлі және жан-жақты тексеру. Сабақты талдаудың аспектілері немесе негіздері білім сапасын бағалаудың ішкі жүйесінің жоспары негізінде таңдалады. Мысалы, сабақтың мақсаты мен міндеттері, мазмұны, оқыту формалары, білім алушылардың өзіндік жұмыстары, сабақтың практикалық бағыты, оның құрылымы, тиімділігі, оқыту әдістері, гигиеналық талаптар.
Сабақты талдаудың әрбір аспектісі бойынша бақылаудың мазмұнын тізіп беремін.
Сабақтың мақсаттары оның оқу жүйесіндегі орнына, ал тапсырмалары сабақтың мазмұнына, оқушылардың жас ерекшеліктеріне немесе тәрбиелік ерекшеліктеріне сәйкес болуы керек.
Сабақтың мазмұны Мемлекеттік білім стандартына, пән бойынша типтік оқу бағдарламасына, оқулыққа және оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес болуы керек.
Сондай-ақ оқу материалының ғылыми-логикалық баяндалуына назар аударыңыз.
Әріптесіңіз әртүрлі кезеңдерде сабақ пішіндерін дұрыс пайдаланғанын және олардың сабақтың мақсаттарына немесе кезеңдеріне сәйкес келетінін тексеріңіз. Оқыту әдістері сабақтың мақсаты мен міндеттеріне сәйкес болуы керек . Сабақ барысында мұғалім практикаға бағытталған тапсырмаларды пайдаланып, практикалық жаттығуларды қамтуы керек.
Сабақтың әртүрлі кезеңдеріндегі оқушылардың дербестік деңгейіне, өздік оқу әрекетінің сипатына назар аудару: репродуктивті, ізденімпаздық, шығармашылық; өзара көмек.
Сондай-ақ сабақтың құрылымы оның мақсаттарына сәйкес келуі және сабақ бөліктерінің бір-бірімен тиімді байланысы маңызды. Сабақтың мақсаты мен міндеттері орындалу керек.
Сабақты талдау кезінде мұғалімнің техникалық оқыту құралдарын, динамикалық үзілістерді қалай пайдаланатынын, әрекет түрлерін қалай ауыстыратынын ескеріңіз. Сабақты талдау барысында сабақты талдау керек. Сабақтан кейін көргіңіз келетін, бірақ көрмеген нәрселер туралы сөйлесу тиімді емес.
САБАҚТЫ ТАЛДАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Талдаудың кейбір түрлерінің ерекшеліктерін қарастырайық. Сабақты бастамас бұрын негізгі мақсаттарды білген дұрыс. Олар бақылаудың мазмұнын анықтайды. 1-кестені қараңыз.
1-кесте.
Оқыту формаларын таңдау сабақтың түріне, оның мазмұнына, мұғалімнің кәсіби шеберлігіне, сыныптың дайындығына байланысты. Мұғалімнің оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың сол немесе басқа формасын саналы түрде таңдауын талдау сабақты талдаудың ең маңызды аспектісі болып табылады.
Бұған 2-кесте көмектеседі.
2-кесте.
Сабаққа құрылымдық талдау жүргізу үшін В.П. Беспальконың техникасын қолданыңыз.
Бұл сізге әріптестеріңіздің сабақтарын талдауда көмектеседі.
САБАҚТЫ БАҚЫЛАУ КАРТАСЫ
Күні
Мұғалімдер кестені қайталап қарап шығады. Бұл туралы сұрақтар туындаса, әдістемелік бірлестік басшысына сұрақ қояды.
3
кезең
ӨЗІНДІК ТАЛДАУ САБАҒЫН ҚАЛАЙ ӨТКІЗУ КЕРЕК
Сабаққа қатысып, талдағаннан кейін әріптесіңізбен қарым-қатынасты сабақ туралы өз бетіңізше рефлексия жасаудан бастаған жөн. Мұғалімге өзін-өзі талдауға көмектесетін сұрақтар:
– Сабақтың негізгі мақсаты қандай?
– Сабақта оқушылар қандай жаңа ұғымдарды, ережелерді, алгоритмдерді меңгеруі керек?
– Сабақ тапсырмасын орындауға қанша уақыт жоспарланған?
– Тапсырманы орындау үшін сабақтың қандай кезеңдері жоспарланды?
– Сабақтың әр кезеңінде уақыт тиімді бөлінді ме?
– Оқу диалогын құру үшін қандай сұрақтар пайдаланылды: репродуктивтік, жалпылаушы, тіректік, бағалаушы, түсіндіру, түсіндіру, генеративті, сындарлы?
– Сабақтың әртүрлі кезеңдерінде оқушыларды қызықтыру үшін қандай әдістер қолданылды?
– Оқушылар сабақта қандай қиындықтарға тап болды және оларға не себеп болды?
«Орыс тілі сабағында функционалдық сауаттылықты қалыптастыру бойынша жұмыстың әдіс-тәсілдері» шеберлік сабағы
«Біз мектеп үшін емес, өмір сүру үшін оқимыз».
Ян Амос Каменский
Мақсаты: орыс тілі мен әдебиеті сабақтарында функционалдық сауаттылықты дамыту әдістемелерін ұйымдастыру және енгізу бойынша педагогикалық қызмет бойынша тәжірибе алмасу.
Тапсырмалар:
- әріптестерін орыс тілі сабағында дене тәрбиесін дамытудың тиімді әдістері мен тәсілдерімен таныстыру;
- осы әдістерді қолданудың тиімділігін көрсету;
- топта мәтінмен жұмыс істеу әдістерін жаттықтыру.
Қайырлы күн! Бағдарлама функционалдық сауаттылықты дамытуды талап ететіндіктен, бүгін жас мамандарға сабақта ФС әдістерін енгізу бойынша шеберлік сабағын өткізбекпіз. Бірақ, өкінішке орай, жас маманға бұл тапсырма оңайға түспейді.
Көпшілікке бұрыннан белгілі, бірақ бүгінде өзектілігін жоғалтпайтын астарлы әңгімеден бастағым келеді.
ӘҢГІМЕ
– Мұғалім оқушыларға тапсырма бергенде қандай әдіс-тәсілдерді пайдаланды? (Білімді игеруге арналған өзіндік жұмыс, «ынтымақтаса оқыту», практикалық білімнің маңыздылығы)
– Қандай қорытынды жасауға болады? (Ең берік білім – өз бетінше еңбекпен алынған білім)
– Балаларды оқытуда ең бастысы не? Балаларға нені үйретуіміз керек? (Алған білімдерін өмірде қолдана білу)
– Білімді өмірде қолдана білу дағдылары қалай аталады? (Оқушылардың функционалдық сауаттылығы)
Ал шеберлік сабағына эпиграф ретінде Ян Амос Коменскийдің функционалдық сауаттылықтың мәнін көрсететін сөздерін ұсынғым келеді: «Біз мектеп үшін емес, өмір сүру үшін үйренеміз».
Функционалдық сауаттылықты қалыптастыруға ықпал ететін әдістемелерге көшпес бұрын біз қысқаша викторина өткіземіз.
- «Функционалдық сауаттылық» термині алғаш рет қашан пайда болды? Оны ЮНЕСКО ұсынып, ғылыми-практикалық айналымға енгізген (1957 жылы, осыдан 60 жыл бұрын).
- «Функционалдық сауаттылық» адамның өмір бойы алған білімін өмірлік мәселелердің кең ауқымын шешу үшін пайдалана білуі деген рас па? (Иә)
- Халықаралық PIRLS зерттеуі функционалдық сауаттылықтың даму деңгейін бағалайды деген рас па? (Жоқ, PIRLS – әдеби оқу тәжірибесін меңгеру, ақпаратты меңгеру және пайдалану мақсатында оқу негіздерін меңгеру; PISA – функционалдық сауаттылықты дамыту: оқу, математика, жаратылыстану, қаржы, есептерді шешу дағдыларын, шығармашылық ойлауды дамыту. )
- PISA зерттеуіне 15 жастағы оқушылар қатысатыны рас па? (Иә)
- PISA 2021 зерттеуінің 15 жастағы оқушыларға арналған жаңа бағыты шығармашылық ойлау екені рас па? (Оң)
- Оқушылардың функционалдық сауаттылық деңгейін бағалау үшін мұғалім оларға өмірден кейбір мәселелерді қарастыруды сұрайтын типтік емес тапсырмаларды ұсынуы керек пе? Солай ма? (Иә)
Функционалдық сауаттылықты қалыптастыру мұғалімнен оқытудың заманауи формалары мен әдістерін қолдануды талап ететін күрделі процесс. Осы формалар мен әдістерді қолдану арқылы біз бастамашыл, дербес, шығармашылықпен ойлайтын тұлғаны тәрбиелей аламыз. Бүгінгі шеберлік сабағында біз функционалдық сауаттылықты дамытуға ықпал ететін орыс тілі сабақтарында жұмыс істеудің бірнеше әдіс-тәсілдерін қарастырамыз.
Қазіргі адам сауатсыз бола алмайды, бірақ сауаттылық өмірдің бір саласымен шектелмейді. Осыған байланысты бұл дағдыларды мектепте дамыту қажет.
– Сабақта ФС-ны дамыту үшін әртүрлі әдістерді қолдануға болады. Сіздің алдыңызда үстел бар. Өзіңіз білетін және сабақта қолданылатын әдістердің жанына «+» белгісін қойыңыз.
– Келітірілген әдістердің қайсын қолданасыз? Қайсыларымен таныс емессіз?
– Әдістемелерді сабақ кезеңдері бойынша бөлу.
1. Сабақтың басындағы әдістердің бірі – «Кейінге қалдырылған болжам» әдісі.
Тақырыпты жарияламас бұрын сабақтың тақырыбын көрсететін, бірақ атын атамайтын әдеттен тыс факті, иллюстрация, мақал-мәтел, т. б. Пікірталас барысында оқушылар сабақта қандай тақырыпты зерттейтінін, қандай жаңа нәрселерді меңгеретінін, жалпы нені талқылайтыны туралы өз нұсқаларын ұсынуы керек, яғни осы әдістеменің көмегімен проблемалық жағдайды жасауға болады.
Кез келген тақырыпты оқуды бастағанда слайдта әртүрлі тақырыптарды көрсетуге болады. Бұл нысандарды не біріктіреді және қай сурет біртүрлі?
Мысалы, «Мәтін. Мәтіннің ерекшеліктері» 5-сыныпта сабақты «Слайдта көрсетілген объектілерде қандай ортақ нәрсе бар?» деген сұрақтан бастауға болады. Біз орамда безендірілген әртүрлі маталарды және баспа мәтіні бар кітапты көреміз.
Нажмите, чтобы посмотреть полностью
2. «Проблемалық жағдай» әдістемесі
Әдістеме баланы өз бетінше қиындықтан шығу жолын табуға шақырады.
Мысалы, сабақта сөз ортасындағы жұп дауыссыз дыбыстарды тексеру жолдары қарастырылады (балалар бұл туралы білмейді). Жігіттер тапсырманы алады:
– Тест сөздерін таңдай отырып, жетіспейтін әріптерді толтырыңыз:
Пиро..., горо..., пек..., пр..., ск...ка (сөздер орыс тілінде).
Мәселе: соңғы сөзді тексеруге арналған әдіс бұнда жарамайды, сондықтан сөздің ортасында жұптастырылған дауыссыз дыбысты қалай тексеруге болады?
3. Проблемалық жағдайдан шығу жолын іздеу, мысалы, гипотезалар қосылатын «Идеялар қоржынының» әдістерін қолдану арқылы жүзеге асырылуы мүмкін, содан кейін біз оларды растау немесе теріске шығаруды іздейміз.
4. «Таң қалдыр!» және «Жарық нүкте» тәсілдері
Таңдану баланың психикалық белсенділігін белсендіреді. Сабақтың басында әдістемелерді қолданған дұрыс, бұл сабақ бойына тақырыпқа назар аударуға мүмкіндік береді.
Мысалы, түбір сөздің негізгі мағыналы бөлігі екенін, түбірсіз сөз болмайтынын балалар қазірдің өзінде біледі... Ал кенет сабақты бастап, мұғалім:
– Орыс тілінде түбірі жоқ сөз бар дегенге сенесіз бе? (Шығарып алу)
5. Функционалдық сауаттылықты дамыту әдістемесі (тәжірибе)
Енді қалған тәсілдермен тапсырмаларды шығаруға топтарға шақырамын.
1-топ – «Қатені тап» әдісі
Сұрақтарға жауап беріңіз
– Бұл техника нені құрайды?
(Ақпаратты талдау және сыни тұрғыдан бағалау дағдыларын қалыптастырады; білімді стандартты емес жағдайда қолданады.)
– Проблемалық жағдайды жасау үшін және материалды бастапқы бекіту кезеңінде қолдануға бола ма?
(Проблемалық жағдайды құру үшін де, материалды бастапқы бекіту кезеңінде де қолдануға болады.)
Бұл әдісті сабақтың кез келген кезеңінде, кез келген жаста, дәлсіздіктер мен бұрмаланған фактілерді қамтитын көрінеу жалған ақпаратты енгізу үшін пайдалануға болады.
Бірақ бұл жерде қателерді анықтау, дұрыс нұсқаны табу және таңдауын негіздеу үшін оқушылардың қабілетін, бар білімі мен тәжірибесін ескеру маңызды.
Егер балалардың тәжірибесі әлі жетпесе, онда балаларға тапсырмада қателер, дәлсіздіктер және дұрыс емес ақпарат бар екенін ескертіңіз. Сондай-ақ қате нүктелердің белгілі бір санын табу және түзетулер енгізу тапсырмасын орнатуға болады.
Егер балалардың мұндай тапсырмалармен жұмыс істеу тәжірибесі жеткілікті болса, мәтіндегі қателер санын көрсетудің қажеті жоқ.
Бұл әдісті жеке немесе жұпта қолдануға болады. Оқушы білмейтін немесе шатастыратын ережелерді анықтау үшін барлық табылған қателерді түсіндіру өте маңызды.
Орыс тілі сабағында «Қатені тап» әдістемесін қолдану мысалдары
Оқушыларға тапсырма беріледі.
Мәтінді оқып, ондағы қателерді түзет. Түзетілген мәтінді дәптеріңе көшір.
Мына орыс тіліндегі мәтінде 11 қате бар
Жоғары сынып оқушылары үшін деформацияланған мәтіннің мысалын пайдалана отырып, бұл әдісті ұсына аласыз.
Деформацияланған мәтін – бұл бұрмаланған мәтін: ойдың берілу реттілігі бұзылған, кейбір сөздер немесе сөйлемдер түсіріліп немесе бұрмаланған, онсыз мәтін түсініксіз. Орыс тілі сабағында және сауат ашу сабақтарында сөз, сөйлем, мәтін сияқты деформацияланған тілдік бірліктер қолданылады.
Тапсырмаға мысал
Мәтінді таңдаңыз, әр сөйлем әртүрлі түсті қағаз жолағына басылады, сөйлемдерді сөз бөліктеріне кесіңіз. Сабақ барысында сөздерден сөйлемдер құрастырып (түс осыған көмектеседі) мәтін құрастырады. Алынған мәтіндер дауыстап оқылады.
Сіз сондай-ақ қосымша тапсырма бере аласыз:
- тақырыбын атау;
- сөйлемдердің грамматикалық негізін табу;
- сөйлеу бөліктерін анықтау;
- зат есімнің септігін анықтау;
- берілген емле үлгілерін пайдаланып сөздерді жазып алу;
- ерекшеленген сөздерге қатысты сөздерді таңдау;
- мәтінді жалғастыру және т. б.
Түсті ашық хаттарды дифференциация үшін пайдалануға болады.
Бұл ашық хаттар әртүрлі күрделілік дәрежесі бойынша белгіленеді: жасыл (күрделілігі жоғары – 7 сөйлем), сары (орташа күрделілік – 6 сөйлем), қызыл (күрделілігі төмен – 5 сөйлем). Оқушылар ашық хаттарды өздері таңдайды.
2-топ – «Түрлі түсті жолдар» әдістемесі. Интерактивтіоқыту әдісі:
- қызыл жолдар – «Барлығын тексеріп, қателерді түзет»;
- жасыл жолдар – «Барлық қателерді белгіле, оларды өзім түзеткім келеді»;
- көк жолдар – «Қателердің санын көрсет, мен оларды өзім тауып, түзетемін»;
- сары, бұл «Жұмысымда бәрі дұрыс екеніне сенімдімін» дегенді білдіреді.
Сұраққа жауап бер
Әрбір түстің мағынасы алдын ала талқыланады және үлгі әрқашан сіздің көз алдымызда болуы үшін бұл мағыналарды тақтаға немесе жеке плакатқа жазған жөн.
(Сабақта психологиялық қолайлы жағдай туғызу үшін қолданылады. Оқушы жазбаша бақылау жұмысын орындай отырып, түрлі-түсті қарындаштармен жолдарді сызып тастайды. Әр түстің өзіндік мәні бар, бірақ бұл әр жолы мұғалімге үндеу.)
Түстердің мағыналары мен олардың саны тапсырмаға, тақырыптың күрделілігіне және сабақтың мақсаттарына байланысты өзгеруі мүмкін. Мысалы, эссе жазуды үйрену кезінде оқушы компоненттердің бірін тексеруді сұрай алады: эссенің құрылымы мен логикасын, жоспарға сәйкестігін, грамматикалық қателердің болуын, стильдік қателердің болуын және т. б.
Көсемшелердің, жалғаулықтардың және омонимдік дербес сөйлемдердің жазылуын түсіндіріңіз. Аяқтағаннан кейін түсті таңдап, оны жолдарда белгілеп көрсетіңіз.
3. Жақшаларды ашып, аяқтағаннан кейін түсті таңдап барып, жолдарға белгі қой.
3-топ – Венн диаграммасы техникасы
Сұраққа жауап беру керек
– Бұл техниканың негізгі мақсаты қандай?
(Салғастыру және салыстыру, негізгі белгілерін көрсету, айырмашылықтары мен ұқсастықтарын табу, жалпылау қабілеттерін дамыту)
«Венн диаграммасы» – екі немесе одан да көп ұғымдарды, құбылыстарды, әдістерді немесе объектілерді салыстыру қажет болғанда қолданылатын графикалық әдіс. «Венн сақиналары» екі немесе одан да көп құбылыстардың ортақ жақтарын анықтауға, айырмашылықтарды көрсетуге және берілген тақырып бойынша білімді жалпылауға көмектеседі. Бұл әдіс түсіну (материалды бекіту) кезеңінде жақсы қолданылады.
Сонымен, біз мынадай қорытындыға келдік: функционалдық сауаттылық – бұл адамның сыртқы ортамен қарым-қатынасқа түсу және оған мүмкіндігінше тез бейімделу және қызмет ету қабілеті.
Біз бастауыш мектепте функционалдық сауаттылықтың негізін қалауымыз керек.
Сөзімді Колин Тернердің сөзімен аяқтауға рұқсат етіңіздер: «Табысты болу ерекше нәрсе істеу керек дегенді білдірмейді. Бұл сіз басқалардың істегенін істеп, тек оны өте жақсы істеуіңіз керек дегенді білдіреді».
Үстеліңізде екі көбелек берілген: жасыл мен сары. Егер сізге мен өткізген осы шеберлік сабағы ұнаса, ол өзекті, пайдалы, қызықты болды және сіз оны жұмысыңызда қолданамын деп есептесеңіз – жасыл көбелекті алыңыз. Ол мүлде ұнаған жоқ десеңіз, сары көбелекті алыңыз.
Тілек
Бұрын да бұл оңай болған жоқ.
Бізге оқуды, санауды және жазуды үйретті
Ал бұл уақыт болса,
ХХІ ғасыр – жаңалықтар ғасыры,
Жаңашылдық дәуірі,
Бірақ бәрі мұғалімге байланысты
Балалардың қандай болатыны да.
Сыныбыңыздағы балаларға біз тілектеспіз
Күлімсіреп, жарқырап жүрсін әрқашан
Денсаулық пен табыс сізге тілеймін
Келіп жеткен мына жаңа заманда!
Аяз ата мен басқа костюм киген кейіпкерлерден қорықпас үшін балаларға өткізілетін ойын сеансы
Бақшадағы ерте және кіші мектеп жасына дейінгі топтарда балалар Аяз атаны, үлкен қуыршақтарды және интерактивті қойылымдардың басқа кейіпкерлерін көргенде жиі қорқыныш сезінеді. Балалардағы бұл жағымсыз эмоцияларды мына жағдайларда болдырмауға болады – егер сіз олармен профилактикалық сабақ өткізсеңіз, сондай-ақ педагогтер мен ата-аналарға ертеңгіліктердегі қорқыныштың себептері мен мінез-құлық ережелері туралы нұсқау берсеңіз.
Кіші жастағы оқушылармен ойын сессиясын ұйымдастыру және оларды Жаңа жыл мерекесінің атрибуттарымен таныстыру үшін дайын сценарийді пайдаланыңыз. Консультация кезінде тәрбиешілер мен ата-аналарға бала қорқып, анасына жүгіріп, тыныштала алмаса не істеу керек екені туралы айтыңыз.
Балалар аяз ата мен кейіпкерлерден неге қорқайды
Ерте жаста Аяз атадан қорқу әдетте ересектердің қорқынышымен байланысты болуы мүмкін. Осылайша, сегіз айлық және одан жоғары жастағы балалар сыртқы қауіпке реакция көрсете бастайды. Ұқсас реакция жиі қатты дауыстардан және күтпеген өткір дыбыстардан қорқудан туындайды. Мұндай қорқыныш үш жасқа толмаған балаларда пайда болады және егер олар баланың жалпы әл-ауқатына әсер етпесе, жасына байланысты деп жіктеледі. Сондай-ақ, аффективті реакция жүйке жүйесі әлсіреген және орталық жүйке жүйесі деңгейінде сенсорлық тітіркендіргіштерді біріктіру функциясы бұзылған балаларда көрінуі мүмкін.
Ата-анасы Аяз атаның бейнесін мінез-құлықты реттеуші ретінде пайдаланатын оқушы жаңа жылдық кеште қорқуы мүмкін. Мысалы, ата-аналар баласына: «Егер жаман бала болсаң, Аяз ата ашуланып, саған сыйлық әкелмейді», «Аяз ата сені таяғымен мұзға айналдырады да, алып кетеді» дейді. Бұл жағдайда балалардың бейнесі өзгереді, ал әсерлі бала жаңа жылдық кешті ойлағанда да күйзеліске ұшырай бастайды.
Бала жасқа байланысты қорқынышын жеңе алмаса, бұл отбасындағы қарым-қатынастардағы проблемаларды, жүйке жүйесінің әлсіздігін немесе даму бұзылыстарын көрсетуі мүмкін. Невротикалық үрей тудыратын отбасылық факторлардың қатарында ананың балаға деген жоғары талаптарының эмоционалдық салқындығы, шектен тыс қамқорлық, отбасындағы кикілжіңдер.
Ата-ана мен педагогтерге не ұсыну керек
Жаңа жылдық кешке дейін педагогтер мен ата-аналар балаларды басты кейіпкерлермен және олардың атрибуттарымен таныстыруы керек. Ертегі кейіпкерлерінен балалар шошыған кезде ертеңгілікте өзін қалай ұстау керектігін ересектердің өздері білуі керек. Бала ойнаудан бас тартқанда, жылай бастағанда және ұзақ уақыт бойы тынышталмаған кезде қалай әрекет ету керектігі туралы педагогикалық психологпен бірге кеңес алыңыз. Ата-аналар мен педагогтер кез келген жағдайда шыдамдылық танытып, баланың жағымсыз эмоцияларды бастан кешіруіне мүмкіндік беруі керек екенін ескеріңіз.
Балаларды ертеңгілікке алдын ала дайындаңыз. Ертеңгілікке дейінгі бір ай ішінде ересектер балаларды жаңа жылдық ертегілермен және оларға арналған иллюстрациялармен таныстырып, басты кейіпкерлері Аяз ата және ертеңгіліктің басқа кейіпкерлері болып табылатын мультфильмдерді көрсете алады. Ата-аналар балалардың назарын дүкендегі кейіпкерлердің атрибуттарына аударып, оларды түртуге, сынап көруге және суретке түсіруге шақыра алады. Балабақшада тәрбиешілер ертеңгілікте болатын әртүрлі ойын жағдайларын балаларға үлгі ете алады.
Ертеңгілікте балалардың көңіл-күйі мен тілектерін ескеріңіз. Бала қорқып, ойынға қатысудан бас тартса, бірақ жыламаса, бетін қайтармаса, көзін жұмып, анасына асықпаса, педагогтер оны шетте отыруға шақырып, не болатынын көруі керек. болып жатыр. Бұл жағдайда жағдайды ушықтырмау үшін сіз талап ете алмайсыз. Бұл кезде топтың екінші мұғалімі баланың қасында болғаны абзал.
Мерекеде қорқып, жылап жатқан баламен сөйлесіңіз. Бала жылай бастағанда, көзін алақанымен жауып, анасына жүгіргенде, ол нәрестені өзіне шақыру үшін ишара жасауы керек. Мұғалім де шетте қалмауы керек. Мұғалім баланы қолынан ұстап анасына апарса жақсы болады. Сонымен бірге баланың ата-анасымен байланысын шектеудің қажеті жоқ. Сіз қорқып кеткен нәрестені асықпай, анасымен қажет болғанша қалуға мүмкіндік беруіңіз керек.
Жаңа жыл мерекесі күні балаларға эмоционалды жүктеме түсірмеу үшін басқа да қоғамдық шараларды өткізбеңіз. Ертеңгіліктен кейін балалар мен олардың ата-аналарын үйлеріне жіберген жөн.
Ертеңгілік кезінде бала тынышталмаса, залдан шығыңыз. Бала жылай бергенде және тоқтай алмаса, анасы оны қолына алып, тыныш, тыныш бөлмеге шығуы керек. Бала қалаған кезде ғана залға оралу мағынасы бар, әйтпесе мұғалім оған сыйлықты кейінірек бере алады.
Бала үшін стресстік жағдайды ушықтырмаңыз. Баланы басқа балаларға итермелеу және «қорқынышты ештеңе жоқ» деп сендіру немесе қорқып қалған баланы мазақ ету оның стресстік жағдайын ушықтыру дегенді білдіреді. Бұл жағдайда үлкендер өздерінің іс-әрекеттері арқылы оқушыда өзіне жақын адамдарға деген сенімсіздік қалыптасады. Аяз атадан қорқу бала аздап есейіп, эмоциялармен күресуді үйренген кезде өтеді, бірақ жақын адамдарға деген сенімсіздік сақталуы мүмкін.
Ойын сессиясы балаларға аяз атадан қорыққан кезде қалай көмек береді
Ертеңгілікте болатын жағдайды ойында үлгі етіңіз. Бұл мереке кезінде ерте және бастауыш мектеп жасына дейінгі балаларда алаңдаушылық пен эмоционалдық шамадан тыс қозу көріністерінің алдын алуға көмектеседі.
Оқушылар Аяз атаның қасиеттерімен алдын ала танысып, олармен ойнайды. 3-4 жастағы балалар үшін сценарийді толығымен пайдаланыңыз, үш жасқа дейінгі балалар үшін балалардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып қысқартыңыз. Мектеп жасына дейінгі балаларға басқа қорқыныштарды жеңуге көмектесу үшін киіну арқылы театрландырылған ойындарды және бұрыннан келе жатқан көңілді ойындарды қолданыңыз: «Жасырынбақ», «Соқыртеке», «Ақтаңдақ».
– Бұл тәсіл қандай мақсатта қолданылады?