«Адамгершілік-патриоттық құндылықтар негізінде білім беру кеңістігін құру» № 3 педагогикалық кеңес сценарийі
Педагогикалық кеңес мақсаты:
- мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілікке және патриоттыққа тәрбиелеуге ықпал ететін білім беру кеңістігін қалыптастырудың тиімді тәсілдерін әзірлеу және енгізу;
- МДҰ мектеп жасына дейінгі балалардың бойында адамгершілік-патриоттық қасиеттерді дамытуға бағытталған біртұтас білім беру кеңістігін құру;
- күнделікті іс-әрекеттер мен тәрбиелік бағдарламалар арқылы адамгершілік-патриоттық тәрбиені жүзеге асыру жолдарын анықтау;
- мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілік-патриоттық тәрбиелеу мәселелері бойынша педагогтардың кәсіби құзыреттілігін арттыру.
Педагогикалық кеңес міндеттері
- Адамгершілік-патриоттық тәрбиенің теориялық аспектілерін талқылау.
- Осы құндылықтарды білім беру ортасында жүзеге асырудың практикалық тәсілдерін әзірлеу.
- Мектеп жасына дейінгі балалардың адамгершілік-патриоттық құндылықтарды қабылдауының жас ерекшеліктерін анықтау.
- Адамгершілік-патриоттық тәрбиеге бағытталған жұмыстың қолданыстағы әдістері мен формаларына талдау жасау.
- Балаларда туған жерге, отбасына деген сүйіспеншілікті, мәдени дәстүрлерді құрметтеуге ықпал ететін іс-шараларды, жобаларды және ойындық жұмыс түрлерін дамыту.
- Балаларда «отан», «отбасы», «достық», «мейірімділік» сияқты ұғымдар туралы қарапайым түсініктердің қалыптасуына жағдай жасау.
- Отбасында және балабақшада бірлескен іс-шаралар арқылы балалардың бойында адамгершілік және патриоттық құндылықтарды дамыту үшін ата-аналармен өзара әрекеттесуді күшейту.
- Педагогтарға адамгершілік-патриоттық тәрбиені күнделікті жұмысқа енгізу бойынша практикалық ұсыныстар дайындау.
Өткізу формасы : тренинг элементтерімен интерактивті мәжіліс.
Материалдар мен жабдықтар: «метафоралық карталар», музыка, педкеңеске тапсырмалар.
Кіріспе (10 минут)
Сәлемдесу және жұмысқа әзірлік
Әдіскер. Сіздермен бүгінгі педагогикалық кеңесте кездескенім үшін ризашылық білдіремін. Кеңесімізді бастамас бұрын, жақсы дайындық үшін сәлемдесейік. Өйткені, сәлемдесу кеңесімізге жақсы серпін береді: бір-бірімізге денсаулық, бақыт және барлық жақсылықты тілеу.
Бірақ біз мұны әдеттен тыс жолмен жасаймыз. Ең алдымен жұпқа бөлінуіміз керек (педагогтар жұп құрайды).
Егер бір шапалақ естісеңіз – қол алысып амандасамыз, екі шапалақ – иық қағысып амандасамыз, үш шапалақ – арқамен амандасамыз. Тапсырманы орындау кезінде үндемейміз, тек дене мүшелеріміз сәлемдеседі. Мен қоңырау соққанда, сіздің міндетіңіз –жаңа серіктес табу.
Әдіскер.
Бүгін біз Отанға деген сүйіспеншілікті, салт-дәстүрді, адамгершілік құндылықтарды құрметтеуге ықпал ететін тәрбие кеңістігін жасай отырып, балалардың бойында адамгершілік-патриоттық тәрбиенің іргетасын қалай қалауға болатыны туралы әңгімелейтін боламыз.
Теориялық бөлім (15 минут)
- Алдыңғы № 1-2 педагогикалық кеңестің шешімінің орындалуына талдау жасау
- «Біртұтас тәрбие» бағдарламасын жүзеге асыру бойынша жұмысты талдау – _______________/ педагог Т. А. Ә. (баяндаманы тәрбиіше алдын ала әзірлейді, әдіскер тексереді )
Ойын жаттығуы. «Адамгершілік-патриоттық құндылықтарға негізделген білім беру кеңістігін дамыту моделі»
Әдіскер. Әріптестер, қазір сіздермен білім кеңістігінің үлгісін жасаймыз. Ол үшін бізге ватман қағазы, фломастер, маркерлер мен журналдар қажет. Сіздердің міндеттеріңіз – мектеп жасына дейінгі балалардың адамгершілік-патриоттық құзыреттіліктерін дамытуда оларды оқу-тәрбие процесінде пайдаланудың формаларын, әдістерін, құралдарын сипаттау.
Презентация (әдіскер алдын ала дайында йды )
Тақырыбы: «Мектепке дейінгі тәрбиедегі адамгершілік-патриоттық тәрбиенің рөлі».
Негізгі тезист ер
- Моральдық-патриоттық құндылықтар туралы түсінік.
- Отансүйгіштікке тәрбиелеудегі отбасы мен мектепке дейінгі ұйымның рөлі.
- Мектеп жасына дейінгі балаларда патриотизмді дамытудың тиімді әдістері.
Талқылауға арналған сұрақтар
- Сіздің аймағыңыздың қандай дәстүрлерін оқу үдерісіне енгізуге болады?
- Адамгершілік-патриоттық қасиеттерді қалыптастыруға тәрбиелік ортаның әсері қандай?
Практикалық бөлім (40 минут)
Әдіскер. Балаларда туған жерге, отбасына деген сүйіспеншілікті, мәдени дәстүрлерді құрметтеуге септігін тигізетін іс-шараларды, жобаларды және жұмыстың ойын түрлерін дамыту біздің педагогикалық кеңестің міндеттерінің бірі болып табылады.
- Мұны қалай жасауға болады?
- Білім кеңістігін қалай адамгершілікке, патриоттыққа айналдыруға болады?
Ойталқы (15 минут):
Қатысушылар топтарды қалай ұйымдастыру керектігі, балалармен жұмыс істеуге қандай жобалар мен іс-шараларды қосу керектігі туралы ойларымен бөліседі.
Идеялар флипчартқа жазылады.
«Метафоралық карталар» ойын жаттығуы
Педагогтерге адамдар мен өмірлік жағдайларды, пейзаждарды, жан-жануарларды, тұрмыстық заттарды және т. б. бейнелейтін суреттер жинағы бар карталар беріледі. Карталар осылай аталады, өйткені әрбір сурет адамның ойлары, сезімдері, естеліктері немесе тәжірибесі үшін ассоциация немесе метафора болып табылады.
Метафоралық ассоциативті карталар (MAC) – басылған немесе жасырын эмоциялармен, тілектермен, тәжірибелермен және қорқыныштармен жұмыс істеу құралы. Олар кескіндері бар палубаға ұқсайды – көбінесе акварель, әдейі бұлыңғыр, түсініксіз. Жұмыс әдісі қарапайым – алдымен барлық карта адамның алдына қойылады, содан кейін олардан кез келгенін таңдап, оның қандай реакция тудырғанын айту ұсынылады.
Әдіскер. Осы тақырып бойынша білімдерін анықтау мақсатында адамгершілік-патриоттық тәрбие беруде іскерлік ойын өткізейік.
Ойын бірнеше айналымнан тұрады.
Сіздің міндетіңіз – дұрыс жауаптар беру және тапсырмаларды орындау, сонымен қатар педагогикалық тактті сақтау. Ойыншылар дұрыс жауап үшін 1 ұпай алады.
1-
раунд
– «Блиц сауалнама»
Раунд ережесі: қатысушыларға жылдам айтылған сұрақтар қойылады; барынша көп сұраққа жауап беру керек.
Сұрақтар
1. Белгіленген шекарасы бар, және мемлекеттік егемендікке ие үлкен аумақ? (Ел)
2. Бала тәрбиесі үшін жауапкершілік кімге жүктеледі? (Ата-аналар)
3. Бірге тұратын және ортақ шаруашылықты жүргізетін жақын туыстар жиынтығы? (Отбасы)
4. Көбінесе өлең түрінде, астарлы мазмұндағы моральдық сипаттағы қорытынды қысқа әңгіме (Мысал)
5. Ауызша халық шығармашылығы, «халық даналығы». (Фольклор)
6. Адамның қоршаған ортамен қарым-қатынас жүйесі. (Қызметі)
7. Бала ойында басшылықты өз қолына алады. (Роль)
8. Жағымды эмоция тудыратын объектіге бағытталған адамның танымдық қажеттіліктерінің көріну формасы. (Қызығушылық)
9. Мектеп жасына дейінгі бала әрекетінің жетекші түрі. (Ойын)
10. Ол пәндік, дамытушылық немесе ойындық болуы мүмкін. (Орта)
11. Мемлекеттің ресми елтаңбасы? (Мемлекеттік елтаңба)
12. Бірге тұратын және ортақ шаруашылықты жүргізетін жақын туыстар жиынтығы? (Отбасы)
13. Кащейдің өлімі неден болады? (Ағаш-сандық-қоян-үйрек-жұмыртқа-ине)
14. Атамекенге, халқына деген адалдық пен сүйіспеншілік? (Патриотизм)
2-й раунд – «Қате мақал
»
Қазақ мақал-мәтелдердің орысша баламасын табу.
1. Дурной пример заразителен – Сынықтан басқаның бәрі жұғады.
- Когда леди выходит из автомобиля, автомобиль идет быстрее (англ.). – Бітер істің басына жақсы келер қасына.
3. Как отец, так сын (англ.). – Алма ағашынан алысқа түспейді.
4. Ошибки – провиант торопливого (араб.). – Асыққан қалар ұятқа.
5. Один все равно что никто (нем.) – Жаяудың шаңы шықпас, жалғыздың үні шықпас.
6. Осталось дело до завтра – считай, что застряло (армян.). – Бүгінгі істі ертеңге қалдырма.
3-раунд
– «
Б
іздің Осакаров ауылы қандай?
Әдіскер. Біздің туған ауылымыз өзінің тарихи өткенімен ерекше және көрікті жерлерімен, ескерткіштерімен, ұлы тұлғаларымен әйгілі. Туған қаламыздың әрбір көшесі, ғимараты, әрбір бұрышы оқиғаларды есте сақтайды. Олардың тағдырын, тарихи өткенін білмей, оларды сүю, қорғау мүмкін емес.
«Осакаров» атауындағы әрбір әріпке біздің ауылға қатысты атрибут сөздерді (сын есімдер) ойлап табыңыз.
О – орасан, орнықты.
С – сүйікті.
А – арайлы.
К – көркем, көлемді.
А – ауқатты.
Р – рухани.
О – оңтайлы, орманды.
В – вокалдық.
4-раунд
–
«Мақалды жалғастыр»
Отан неден басталады... Ертегілермен, аңыз-әңгімелермен, дастандармен, тақпақтармен, мақал-мәтелдермен, нақыл сөздермен... Ауызша ауыз әдебиеті шығармалары өз халқының салт-дәстүріне деген сүйіспеншілікті қалыптастырып қана қоймайды, сонымен қатар тұлғаның патриоттық рухта қалыптасуына да ықпал етеді.
Мақал-мәтелдерді толықтырыңыз
- Туған жердей жер болмас …………… (туған елдей ел болмас.)
- Отан – елдің анасы, ……………… (ел – ердің анасы).
- Ел-елдің бәрі жақсы ……………… (өз елің бәрінен де жақсы).
- Отансыз адам…………… (ормансыз бұлбұл).
- Отанды сүю ……………… (отбасынан басталады).
Баяндама . «Қазақ халқының мәдени мұрасы негізінде мектеп жасына дейінгі балалардың адамгершілік-рухани құндылықтарын қалыптастыру» (педагог алдын ала әзірлейді).
«Патриоттық лото» ойын жаттығуы
Топтық жұмыс (20 минут):
Қатысушылар үш топқа бөлінеді, әрқайсысына тапсырма беріледі
1) тақырыптық оқиғаның үлгісін әзірлеу (мысалы, «Қазақ мәдениеті күні»)
2) патриоттық құндылықтарды көрсететін ойын алаңының дизайнын ойлап табу;
3) адамгершілікке, отансүйгіштікке тәрбиелеуге лайықты кітаптардың, өлеңдердің, әндердің тізімін жасау.
Идеяларды ұсыну (5 минут):
Әр топ өз нәтижелерін қысқаша көрсетеді.
Топтардың жұмыс нәтижелерін талқылау
Қатысушылар ұсынылған идеяларды талқылайды және жүзеге асыру үшін ең қызықты және шынайыларын таңдайды.
Баяндама . «Мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілік-патриоттық тәрбиелеудегі музыканың рөлі» (педагог алдын ала әзірлейді).
Қорытындылау (20 минут)
Іс-шаралар жоспарын қабылдау
Әдіскер педагогтар мен бірге келесі кезеңге арналған іс-шаралар мен тапсырмалар тізімін бекітеді.
Рефлексия
Қатысушыларға арналған сұрақтар
- Бүгін қандай жаңа нәрсені білдіңіздер?
- Алған біліміңізді жұмыста қалай қолдана аласыз?
Аяқтау (5 минут)
Әдіскер.
Біздің бірлескен жұмысымыз балалардың жастайынан өз Отанын сүюге және құрметтеуге үйренетін, сондай-ақ адамгершілігі мол тұлға болып қалыптасатын білім беру ортасын құруға қадам болсын.
Ұсыныс
Педкеңес соңында адамгершілік-патриоттық тәрбиені енгізу бойынша ұсыныстары бар парақшаларды тарата аласыз. Бұл ұсыныстар мектеп жасына дейінгі балаларда адамгершілік құндылықтарды және өз Отанына деген мақтаныш сезімін дамытуға көмектеседі.
«Адамгершілік-патриоттық тәрбиені жүзеге асыру бойынша ұсыныстар»
Ойын арқылы Отанға деген сүйіспеншілікті қалай дамыту керек
Туған жерді (географиялық белгілер, рәміздер, мәдениет) зерттеу элементтері бар дидактикалық ойындарды қолдану.
Балалар өздерін жағымды кейіпкерлермен байланыстыру үшін ұлттық ертегілер мен әңгімелердің кейіпкерлерін ойынға қосу.
Әр түрлі мамандықтағы адамдардың еңбегін және олардың қоғамға қосқан үлесін көрсететін рөлдік ойындарды ұйымдастыру.
Дәстүр мен мәдениетке деген құрметті қалай дамыту керек
Сабақтарға ұлттық мерекелерді, әдет-ғұрыптарды, салт-дәстүрлерді оқытуды қосу.
Мемлекеттік рәміздерді (Ту, Елтаңба, ою-өрнектер) жасау бойынша шығармашылық сабақтар өткізу.
Балаларды халық әндері мен билерімен таныстыра отырып, музыкалық-би шараларын ұйымдастыру.
Елдің рәміздері мен тарихын таныстыру
Көрнекі материалдарды қолданыңыз: жалаулар, елтаңбалар, есте қаларлық орындардың фотосуреттері.
Балалар мемлекеттік әнұранды үйренетін және оның мағынасымен танысатын сабақтарды өткізу.
Аймақтағы тарихи орындарға экскурсиялар немесе виртуалды серуендер ұйымдастыру.
Үлкенді сыйлауға, ерлік істерге тәрбиелеу
Балаларға Отанын қорғаған батырлар туралы әңгімелер оқу.
Ардагерлермен, еңбек ерлерімен немесе құрметті кәсіп өкілдерімен кездесулер ұйымдастыру.
Сабақтарға отбасы, оның бала және қоғам өміріндегі рөлі туралы әңгімелер енгізу.
Шығармашылық әрекет арқылы патриотизмді қалай енгізу керек
«Менің Отаным» тақырыбында сурет конкурсын өткізу.
Бірлескен жобаларды құруды ұйымдастыру: қосымшалар, панельдер, макеттер.
Достық, адалдық, үйге деген сүйіспеншілік туралы шағын әңгімелер жазу арқылы сөйлеуді дамыту.
Отбасы м ен ынтымақтастық атмосферасын қалай құру керек
Бірлескен іс-шараларды өткізу: жарыстар, мерекелер, көрмелер.
Ата-аналарды адамгершілік тәрбиесі және отбасының рөлі туралы талқылауға қосыңыз.
Үйге арналған ұсыныстарды тарату (кітап оқу, ел туралы әңгімелерді талқылау).
Тақырыптық іс-шараларды қалай ұйымдастыру керек
Көпмәдениеттілікті дәріптейтін ұлттық бірлік күндерін атап өту.
Тақырыптық ертеңгіліктер ұйымдастыру, мысалы, «Менің Отаным – Қазақстан».
Патриоттық тақырыптарға байланысты театрландырылған қойылымдарды қосу.
Тәрбиешінің жеке үлгісі
Күнделікті жұмыста өз елінің мәдениетіне, тарихына, салт-дәстүріне құрметпен қарау.
Дұрыс және сауатты сөйлеуді, оның ішінде ұлттық мақтаныш элементтерін қолдану.
Балаларды қоршаған ортаға қамқорлық жасауға және қайырымдылық шараларға қатысуға тарту.

Мектепке дейінгі ұйымның әдіскері үшін еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулық
1.1. Осы нұсқаулық ҚР Еңбек кодексіне, еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік құқықтық актілерге сәйкес әзірленген және мектепке дейінгі ұйымның әдіскері (МДҰ) орындау үшін міндетті болып табылады.
1.2. Бұл нұсқаулықтың мақсаты – әдіскердің қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету, жарақаттану мен кәсіптік аурулардың алдын алу.
1.3. Әдіскер лауазымындағы жұмысқа міндетті медициналық тексеруден, еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы бойынша кіріспе нұсқамадан өткен, сондай-ақ осы нұсқаулықпен танысқан адамдар жіберіледі.
1.4. Әдіскер МДҰ еңбек тәртібінің ережелерін, еңбекті қорғау талаптарын, санитарлық-гигиеналық нормаларды және өртке қарсы ережелерді сақтауға міндетті.
1.5. Осы нұсқаулықтың талаптарын бұзғаны үшін жауапкершілік ҚР заңнамасына сәйкес айқындалады.
2.1. Жұмысты бастамас бұрын әдіскер жұмыс орнын ретке келтіріп, кеңсе техникасының (компьютер, принтер, проектор және т.б.), сондай-ақ жарықтандыру құрылғыларының дұрыстығын тексеруі керек.
2.2. Жұмыс кеңістігін тұрақсыз заттар немесе төгілген сұйықтықтар сияқты қауіпті факторларға тексеріңіз.
2.3. Жұмысты орындау үшін қажетті барлық қажетті құжаттардың, әдістемелік материалдардың және кеңсе керек-жарақтарының болуын қамтамасыз ету.
2.4. Жұмыс орнының эргономика талаптарына сәйкес ұйымдастырылғанын тексеріңіз, бұл шаршау мен шаршауды болдырмайды.
2.5. Іс-шаралар мен сабақтарды өткізу кезіндегі ерекшеліктер мен ықтимал тәуекелдерді ескере отырып, бір күндік жұмыс жоспарымен танысып, тапсырмаларды орындау кестесін жасаңыз.
2.6. Қысқа тұйықталуды немесе өртті болдырмау үшін сымдар мен қосылымдарды тексеріңіз. Ақаулы жабдықта жұмыс істеуге жол берілмейді.
2.7. Жабдықтың ақаулары немесе қауіпсіздікке қауіп төндіретін басқа факторлар анықталған жағдайда, бұл туралы әкімшілікке дереу хабарлаңыз және оларды жою бойынша шаралар қабылдаңыз.
3.1. Әдіскердің жұмыс орны қауіпсіздік пен эргономика талаптарын ескере отырып ұйымдастырылуы керек. Құжаттар, материалдар мен жабдықтар ыңғайлы және қауіпсіз орналасуы керек.
3.2. Демалу және шамадан тыс жұмыс істеудің алдын алу үшін үнемі үзіліс жасаңыз, әсіресе компьютермен жұмыс істегенде.
3.3 компьютермен жұмыс істеу кезінде қауіпсіз пайдалану ережелерін сақтау: мониторды көз деңгейінде ұстау, экранның жарықтығын реттеу, көзді демалу үшін үнемі үзіліс жасау.
3.4. Электр құрылғыларымен жұмыс істеу кезінде сақ болыңыз. Барлық құрылғылардың жерге қосылған желіге қосылғанына және жұмыс істеп тұрғанына көз жеткізіңіз.
3.5. Электр сымдары мен розеткаларды дымқыл қолмен ұстамаңыз. Электр сымдарында ақаулар анықталған жағдайда жауапты тұлғаға дереу хабарлау қажет.
3.6. Егер жану немесе түтін иісі пайда болса, жабдықты дереу желіден ажыратып, әкімшілікке хабарлаңыз.
3.7. Өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтау: розеткаға қосылған электр аспаптарын қараусыз қалдырмау, эвакуациялау жолдарын бөгемеу.
3.8. Өрт сөндіргіштердің орналасқан жерін білу және қажет болған жағдайда оларды пайдалана білу.
3.9. Педагогикалық құраммен немесе балалармен әдістемелік іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу кезінде қауіпсіздік талаптарын ескеру, қатысушылардың үй-жайда қауіпсіз орналасуын қамтамасыз ету.
3.10. Сабақта қолданылатын барлық материалдар мен жабдықтардың қауіпсіз екеніне көз жеткізіңіз
қатысушылардың денсаулығы үшін.
3.11. Бөлмені үнемі желдетіп отырыңыз, жұмыс орнында тазалық пен тәртіпті сақтаңыз.
3.12. Жеке гигиенаны сақтаңыз, әсіресе құжаттармен жұмыс жасамас бұрын немесе іс-шаралар өткізбес бұрын.
3.13. Көзді және омыртқаны шамадан тыс жүктемеңіз, эргономикалық жиһаздар мен жабдықтарды қолданыңыз.
3.14. Шаршау белгілері пайда болған кезде (бас ауруы, көздің, бұлшықеттің кернеуі) үзіліс жасаңыз, кернеуді жеңілдету үшін қарапайым жаттығулар жасаңыз.
3.15. Ұжымда жағымды атмосфераны сақтау, мұғалімдермен, ата-аналармен және балалармен дұрыс қарым-қатынас жасау.
3.16. Жанжалды жағдайлар туындаған жағдайда құқықтық нормалар шеңберінде әрекет ету, агрессия мен дұрыс емес мінез-құлықтан аулақ болу.
4.1. Егер өрт белгілері (түтін, жану иісі) анықталса, дереу әкімшілікке хабарлаңыз және өрт сөндіру бөлімін шақырыңыз.
4.2. Электр жабдықтарын желіден ажыратыңыз және қауіпсіз болса, өрт сөндіргіштермен өртті сөндіруге кірісіңіз.
4.3. Электр желісіндегі ақау (ұшқын, қысқа тұйықталу) анықталса, жабдықты дереу желіден ажыратып, жауапты тұлғаға хабарлаңыз.
4.4. Мамандар ақаулықты жойғанға дейін сымдар мен электр құрылғыларына қол тигізбеңіз.
4.5. Жарақат алған немесе денсаулығының нашарлауы жағдайында бұл туралы дереу әкімшілікке хабарлаңыз және жедел жәрдем шақырыңыз.
4.6. Алғашқы медициналық көмек қобдишасын пайдаланып зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсетіңіз және олар келгенге дейін дәрігерлердің нұсқауларын орындаңыз.
5.1. Жұмыс күні аяқталғаннан кейін жұмыс орнын ретке келтіріңіз, барлық пайдаланылған жабдықты (компьютер, принтер, жарықтандыру құрылғылары және т.б.) желіден ажыратыңыз.
5.2. Барлық құжаттар мен әдістемелік материалдардың тиісті тәртіпте және өз орындарында екеніне көз жеткізіңіз.
5.3. Әдістемелік қызметке байланысты барлық құжаттама сейфке немесе басқа да арнайы жабдықталған орынға сақтауға тапсырылуы тиіс.
5.3. Кабинет есіктеріндегі құлыптардың жарамдылығын тексеру, терезелерді жабу, барлық электр аспаптарын ажырату және үй-жайды күзетке тапсыру (егер бұл МДҰ ішкі ережелерінде көзделген болса).
6.1. МДҰ әдіскері ҚР заңнамасына сәйкес осы нұсқаулықтың талаптарын бұзғаны үшін жауап береді.
6.2. Еңбекті қорғау жөніндегі міндеттерді орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін әдіскер салдардың ауырлығына қарай тәртіптік, әкімшілік немесе қылмыстық жауаптылыққа тартылуы мүмкін.
6.3. Әдіскер әдістемелік жұмысқа қатысты ақпараттың құпиялылығын сақтауға және оны үшінші тұлғаларға жария етпеуге міндетті.
