Оқу жобалары: нәтижеге жұмыс істеу
Педагогикалық ортада мектеп оқушыларымен бірге жобаны бастау оңай деп саналады. Сізге тақырыпты ойлап табу керек, содан кейін қандай практикалық және визуалды нәтижеге жету керек екендігі туралы келісу керек. Жұмыс бірден қайнайды, оқушылардың міндетті түрде бірдеңе ойлап тауып, бірдеңе жасағысы келеді. Егер олар өздерінің қиялдарын жүзеге асыра алмаса, онда ата-аналардың қатысуы керек. Әдетте, байқауда презентацияға өте ыңғайлы және тиімді нәрсе шығады.
Әртүрлі жоба көп. Кейде оқушылар жобаларының тақырыптары мазмұнды қамту масштабымен, тақырыпқа ену тереңдігімен таң қалдырады, көбіне жасына байланысты емес, зерттеу нәтижелері бойынша жетілген пікірлер мен тұжырымдар. Білім беру ұйымының бейресми рейтингі әртүрлі байқауларға жіберілетін жобалардың санына байланысты. Жүлдегерлердің мұғалімдері жоба жетекшілері ретінде мақтау қағаздарымен көтермеленеді. Нәтижесінде оқушының өзі не алады, мұндай жобалық іс-әрекеттен ол не ұтады? Жоба әрқашан білім беру нәтижесі үшін жұмыс жасай ма?
Білім берудің жаңартылған мазмұны оқушы білім беру жобаларын өз бетінше жүзеге асыра алуы керек деп болжайды. Ол бастауыш мектепте бойында қалыптасатын дағдылар мен біліктіліктерге сүйенуге құқылы. Сондықтан оның тәрбиеленушілерінің жақын арадағы сәттілігі бастауыш сынып мұғаліміне байланысты. Оларды оқу жобасымен өз бетінше жұмыс істеуге дайындау керек. Бастауыш мектептегі жобалық білім берудің мақсаты – оқушының жобалық біліктілігінің негіздерін қалыптастыру, яғни қажетті ақпаратты таба білуге үйрету, күрделіліктің минималды деңгейіндегі жобаларды игеру және жинақталған бастапқы тәжірибені қолдану. Мақалада біз жобалық іс-әрекетті қалай ұйымдастыруға болатынын, сонда балалар өз бетімен зерттеу жүргізіп, нәтижеге жұмыс жасауы қызықты болатындығын айтамыз.
Жеке және топтық жоба
Жобалық іс-шараларды ұйымдастырған кезде кейде дилемма туындайды: «Жобаның қай түрін қолдану тиімдірек: жеке немесе топтық?».
Жобаның әр түрінің артықшылығын қарастырайық.
Жеке және топтық жобаның ерекшелігі
Оқу жобасының кезеңдері
Жоба бойынша жұмыс процедурасын 6 кезеңге бөлуге болады. Жоба бойынша жұмыс кезеңдерінің реттілігі өнімді танымдық іс-әрекеттің кезеңдеріне сәйкес келеді: проблемалық жағдаят – онда қамтылған және оқушы жүзеге асыратын мәселе – мәселені шешу жолдарын іздеу – шешім.
Бұдан әрі оқу жобасының негізгі кезеңдерін толық қарастырамыз.
Білім беру жобасының бастапқы кезеңінде оқушыға проблемалық жағдайды түсінуге көмектесіңіз, содан кейін мәселені бөліп көрсетіп, оның болу шарттарын анықтаңыз. Оқушы есепті табу үшін оған қызықты болған жағдайда ғана жұмыс жасайды.
Мысалы, оқушыға проблемалық тапсырма қойыңыз: ортасында өзен ағып жатқан екі елді мекен бар. Көпір жоқ, демек, көлік байланысы жоқ. Жобаның проблемасы – елді мекендер арасындағы байланыс тәсілдерін табу. Ол жобалау мақсатын қояды: өзен арқылы көпір салу. Егер нақты көпір пайда болатын жағдайларды ескеретін болсақ: географиялық орналасуы, пайдаланудың геологиялық және ауа райы жағдайы, көпірдің типтік дизайнын таңдау және бейімдеу үшін ақшалай қаражат, мердігерге ақы төлеу және т. б. тапсырмалар.
Егер оқушы көзделген міндеттерді дәйекті түрде шешуді үйренсе, онда ол жоба идеясын жүзеге асыра алады. Жобаның нәтижесі қажетті іс-қимылдардың құрастырылған жүйесі болады.
Соңғы екі кезеңде – жобалау нәтижелерінің презентациясын дайындау және жобаны таныстыру арқылы оқушының өзіндік белсенділігі дамиды. Бұл таңдалған презентация формасына және соңғы өнімнің түріне байланысты.
Жобаның тақырыбын таңдау
Жобаны бастау үшін сіз зерттей алатын және шешкіңіз келетін мәселені табуыңыз керек. Ол сізге зерттеу тақырыбын қалай тұжырымдау керектігін айтады.
Кез келген зерттеушінің басты міндеті – әдеттегіден ерекше нәрсе табу, бәрі басқаларға таныс, түсінікті және қарапайым болып көрінетін қиындықтар мен қайшылықтарды көру. Мәселелерді көру қабілетін дамытудың ең оңай жолы – бір нысанды әртүрлі қырынан қарастыруды үйрену.
Барлық тақырыпты шартты түрде үш топқа біріктіруге болады:
- фантастикалық – жоқ, фантастикалық заттар мен құбылыстар туралы тақырыптар;
- эксперименталды – өзіңіздің бақылауларыңыз бен эксперименттеріңізді жүргізуді көздейтін тақырыптар;
- теориялық – әртүрлі теориялық дереккөздердегі ақпараттарды, фактілерді, материалдарды зерттеуге және жалпылауға арналған тақырыптар: кітаптар, фильмдер және т. б.
Барлық жұмыстың сәтті болуы тақырыпты дұрыс таңдауға және құрастыруға байланысты. Ең алдымен, бала оған өзі қызығушылық танытуы керек, әйтпесе ынтымақтастық қатынастары нәтиже бермейді. Тақырыпты таңдауға келесі талаптар қойылады:
- нақтылық (тым көлемді және көп өлшемді тақырыпты ашу қиын; мұндай тақырып бойынша жұмыс соңында логикалық емес фактілерге немесе материалдың жартылай өңделуіне әкеліп соқтырады, ал кейбір аспектілері ашылмай қалады);
- өзектілігі (жоба, зерттеулерден айырмашылығы, жоба қызметі өнімнің практикалық маңыздылығы мен қолжетімділігін болжайды);
- ақпарат көздерінің жеткілікті саны және оны іске асыруға қажетті құрал-жабдықтар (егер сіз балаңызға «бір жерге қарау» деген атаумен тақырып берсеңіз, өзіңіздің кәсібилігіңізді көрсетесіз; балаға тақырып ұсынған кезде бірден бірнеше бастапқы нүктелерді анықтап алуыңыз керек);
- даулы сәттердің болуы (егер оқушы жоба бойынша бірінші рет жұмыс істеп жатса, оған көптеген қайшылықтан аулақ болуға кеңес беріңіз);
- дұрыс тұжырымдау (тақырыптың екі атауы болғаны абзал: теориялық және шығармашылық; атауы теориялық тұрғыдан құрастырылған мәтіннен тұрады; шығармашылық немесе авторлық, баланың жұмыс жасауына жеңіл, айқын және эмоционалды бейнелер негізінде тұжырымдалған).
Бастауыш мектептегі ғылыми жобаларға арналған қызықты тақырыптар үшін мақаланың соңын e.metodist.mcfr.kz сайтынан қараңыз. Олар мифология мен тарихтан бастап, дәстүрлер мен мерекелер, қуыршақ, ойыншықтар мен балалардың сүйікті ісіне дейінгі әр саланы қамтиды.
Жобаның мақсаттарын қою және міндеттерін тұжырымдау
Жоба мақсатының тұжырымдамасы ауыр, сонымен бірге тым жалпы, түсініксіз болмауы керек. Мұнда қандай өзгерістер болжанғанн және қай күнге дейін жазуы маңызды.
Зерттеу мақсаттары әдетте оның міндетін нақтылайды. Егер мақсат зерттеу қызметінің жалпы бағытын көрсетсе, онда міндеттер зерттеушінің негізгі қадамдарын сипаттайды. Әр тапсырманы бірнеше кезеңге бөлуді ұсынамыз: оқушының шектеулі уақыт аралығында толықтай орындайтын жеке әрекеттері. Содан кейін оқушы қадамдарды қажетті ретпен орналастыра отырып, жұмыс жоспарын жасайды.
Жобаның соңғы нәтижесін ұсыну
Кейде жоба тақырыбы өнімнің түрін бірден көрсетеді. Оқулыққа мысал ретінде «Батпырауық жасау» жобасын келтіруге болады. Онымен жұмыс жасау 1920 жылдары америкалық мектеп оқушыларына көмектесті. Физиканың маңызды заңдарын оқып-үйрену. Бірақ көбіне өнімді таңдау оңай шығармашылық міндет емес. Жоба тобы мүшелерінің одан әрі жұмыс істеуге деген ынтасы көбіне оның шешілуіне байланысты. Сонымен, «Табиғи аймақтар климатының флора мен фаунаға әсерін зерттеу» жобасы таңғажайып рефератты қорғаумен аяқталуы мүмкін немесе болмайтын континенттің атласын қызықтыра дайындауы мүмкін.
Жобалау жұмыстарының 98 %-ында нәтиже тек презентация болып табылады. Оқушыларға соңғы өнімдерді әртүрлі тәсілмен ұсынуға болатындығын көрсетіңіз. Міне, олардың кейбіреуінің тізімі: атлас, карта; видеофильм; көрме; газет, журнал; ойын; топтама; костюм; модель; музыкалық шығарма; мультимедиялық өнім; қойылым; мереке; болжам; мектептік басқару жүйесі; анықтамалық; оқу құралы; экскурсия.
Жобаны ұсыну стандартты PowerPoint презентациясы түрінде де міндетті емес. Білім беру жобалары презентация түрінде жасалуы мүмкін: іскерлік ойын; видеофильмді/өнімді көрсету (ақпараттық технологиялар негізінде орындалған); тарихи немесе әдеби кейіпкерлер диалогы; «Ғылыми кеңесте» қорғау; залмен ойын ойнау; деректерді, құжаттарды, оқиғаларды, өркендеу дәуірін иллюстрациялық түрде салыстыру; шынайы не ойдан шығарылған тарихи оқиғаны сахналау; ғылыми конференция; ғылыми баяндама; баспасөз конференциясы; жарнама; рөлдік ойын; сайыстар; спектакль; спорттық ойын; театраландыру (жанды не жансыз заттың адам рөлін ойнауы); телебағдарламалар; экскурсиялар.
Оқушылар жобасын сәтті іске асырудағы сіздің іс-әрекетіңіз
Дайындық жұмысын өткізіңіз
Өзіндік жұмыс үшін оқушыға тек бастапқы БДМ емес, сонымен қатар нақты әрі дизайнерлік дағдылар қажет болады. Сондықтан, дербес жобалық іс-әрекеттің нақты дағдылары мен машықтарын тек жоба бойынша жұмыс жасау процесінде ғана емес, сонымен қатар дәстүрлі іс-шаралар шеңберінде, оларды жалпы мектеп ретінде кезең-кезеңімен игеру кезінде қалыптастыру мүмкін және қажет. Мысалы, сабақтың тақырыбымен проблемалық кіріспе, оқушылармен бірге сабақтың мақсатын қою, практикалық тапсырманы орындау үшін бірлескен немесе өз бетінше жоспарлау, сабақта топтық жұмыс, оның ішінде топтағы жұмысты рөлдік үлестірумен, ішкі көзқараспен және өзін-өзі бағалауымен, рефлексиямен байланысты.
Жобада немесе одан тыс жұмыс істеу барысында қалыптасуы қажет жобалық іс-әрекеттің дағдылары мен машықтары:
- ойлау қызметі – идеяларды алға қою, проблеманы анықтау, мақсат қоя білу және міндеттерді тұжырымдау, гипотезалар қою, сұрақ қою, әдісті немесе әдістемені таңдауды негіздеу, олардың қызметін жоспарлау, кері байланыс пен рефлексияны жүзеге асыру;
- презентациялық – орындалған жұмыс туралы ауызша есеп құрастыру, іс-әрекет нәтижелерін көрнекі түрде ұсынудың тәсілдері мен формаларын таңдай білу, көрнекі нысандар жасау, орындалған жұмыс туралы жазбаша есеп дайындау;
- коммуникативті – басқаларды тыңдау және түсіну, өзін-өзі көрсету, ымыраға келу, топ ішінде өзара әрекеттесу, келісімге келу;
- іздеу жүйелері – каталогтардан ақпарат іздеу, контексттік іздеу;
- гипермәтінде, Интернетте кілт сөздерді тұжырымдау;
- ақпараттық – басты нәрсені бөліп көрсету, құрылымы, ақпаратты қабылдау және беру, оны әртүрлі формада ұсыну;
- ұйымдастырушылық – жұмыс орнын ұйымдастыру, тиісті жабдықты, материалды, керек-жарақты таңдау.
Оқушылардың жас және жеке ерекшеліктерін ескеріңіз
Есіңізде болсын, сіздің жұмысыңызға құмар болу және көп нәрсені істей білу қабілетіңіз жетістігіңізді анықтайды. Жобалық іс-шаралар шеңберінде проблемалық сұрақты оқушылар ұсынады деп болжануда. Бірақ бастауыш мектеп жағдайында мұғалімге сұрақ қоюға немесе оқушыларға оны құрастыруға көмектесуге рұқсат етіледі.
Балаларды ынталандырыңыз
Мотивация – бұл дербес белсенділік пен шығармашылық қызмет үшін ең жақсы қуат көзі. Мұны істеу үшін балаларды жобаға педагогикалық тұрғыдан сауатты түрде тартыңыз, оларды проблемаға, практикалық және әлеуметтік артықшылықтарына қызықтырыңыз.
Қызықты негізгі сұрақты таңдаңыз
Барлық жобада қандай да бір негізгі сұрақ бар. Егер бұл сұрақ оқушыларға қызықты болса, онда жоба сәтті болады. Басқаша айтқанда, проблеманың мектеп оқушылары үшін маңызы осыған байланысты. Қажет болса, оны түзетіңіз.
Шағын топ құрыңыз
Жобамен жұмыс жасау үшін сыныпты топтарға бөлу. 5 адамнан аспайтын топ құру оңтайлы. Осы топтың әрқайсысы «проблемалық мәселе» деп аталатын кіші сұрақтың бірімен жұмыс жасасын. Бұл сұрақ гипотезаға ұқсайды, тек оған қарама-қарсы басқа құрылымы бар. Гипотеза «егер ... онда» формасына ие, ал проблемалық сұрақ жоспарланған жауапты немесе жаңа терминді қамтуы мүмкін емес. Бірақ ол осы топ үшін жобаның көлемін олардың жұмыс бөлігінің көлеміне дейін тарылтады.
Мысалы, «Барлық жастағылар күлкіге құмар» жобасында «Күлкі қайда өмір сүреді?» деген негізгі сұрақ қойылады. Ал проблемалық сұрақтар топтардың қызмет бағытын белгілеп қойды. Мысалы, топтың бірі «Қандай шығармалар әзіл-оспақты?» деген сұрақпен жұмыс істей алады. Бұл топ жұмысының мақсаты – әзіл-сықақ шығарманың не екенін, оның түрлерін анықтау. Тағы бір топ «Біз неге әзіл-сықақ шығармаларды ұнатамыз?» деген сұрақпен жұмыс жасайды. Бұл топтың мақсаты – балалар мен ересектер арасында «Егер сізге әзіл шығармалар ұнаса, онда неге?» тақырыбында сауалнама жүргізу. Үшінші топ «Кім көңіл көтеруді біледі?» проблемалық сұрағымен жұмыс істейді. Олардың міндеті – күлкілі шығармалар жаза алатын авторларды табу.
Оқу пәндерінің мүмкіндігін ескеріңіз
Оқушылардың жобалық іс-әрекетін жүзеге асыруда ана тілі, әдебиеттік оқу, математика сияқты пәндердің тиімділігі салыстырмалы түрде төмен. Оқу бағдарламасын жүйелі құру «бастапқы кезде» білімнің жоғары сапасының шарты болғандықтан – диктанттарды оқытудың формалары мен әдістерін қатаң таңдау керек. Осы пәндер бойынша жобалық іс-әрекеттерді жүзеге асыру сыныптан тыс жұмыстарда, әсіресе пәнаралық жобалар түрінде жақсы жүзеге асырылады.
Ең тиімдісі – дүниетану, жаратылыстану, тарих, география, шет тілдері, информатика, өнер, технологиялар сияқты академиялық пәндер. Аталған пәндерді оқыту тек қана мүмкіндік бермейді, сонымен қатар жобалық әдісті сыныпта да, оқушылардың сыныптан тыс жұмыстарында да енгізуді талап етеді.
«Суасты тастарынан» аулақ болыңыз
Бірінші қауіп –әрекетті тапсырманы орындаумен алмастыру, балалар үшін жұмыс жасау немесе ата-аналарға тапсыру. Бұған жол бермеу үшін педагогикалық қолдау стилінде жұмыс жасаңыз.
Мысалы, сіз қателермен жұмыс жасағанда, балалар скүйзеліспен тексерілетін жағдайды емес, дауыстыларды жазуда қандай қателіктер туындайтыны туралы ойлансын. Тақтаға үйреншікті қателіктерді жазып, балаларға олардың қиындықтарын көруге көмектесіңіз: біреу әрдайым байланысты сөздерді дұрыс таңдай бермейді, біреу үшін түбірді бөліп алу қиынға түседі, біреу сол түбір сөздерді таңдай отырып, негізгі сөзіндегі дауысты дыбыстың жуан емес екенін байқамайды.
Балаларды осы мәселелердің шешімін табуға шақырыңыз. Сіз не ойлай, не ұсына, не істей аласыз? Егер біз шығу жолын, идеяны тапсақ, мәселені шешуге көмектесетін нәрсе ойлап табыңыз және ойға келген идеяны іске асырыңыз – бұл біздің жоба болады. Содан кейін оларға «жоба» ұғымының мәні туралы айтып беріңіз.
«Миға шабуыл» өткізіңіз. Сыныпты топтарға бөлу кезінде оларды не істей алатыны жөнінде ойлануға шақырыңыз. Сонымен бірге міндетті түрде бәрін тыңдаңыз, барлық ұсынысты талқылаңыз. Бұл әсіресе осындай жұмыстармен жаңа танысып жүрген кіші оқушылар үшін өте маңызды. Сарапшылар тобын ажыратуға болады – олар іске асыру үшін ұсынылған жобалардың бірін таңдайды.
Идея табу – бұл ең маңызды және қиын нәрсе. Егер балаларға қиын болса, топтарда 1–2 сөйлемнен дауыстап айтыңыз. Мысалы, сабақтас сөздердің сөздігін құрастырыңыз, сөз тіркестерімен көрнекі құрал жасаңыз, негізгі сөздер үшін ұйқас құрастырыңыз, бос карточкалар, үстел ойыны және т. б. Балалар, сіздің идеяңыздан бастап, өздері ұсыныс жасайды немесе ұсынысты талқылайды, идеяны кеңейтеді немесе өзгертеді. Балалардың бастамасын қолдау, оларды талқылауға және бірлескен жұмысқа тарту.
Сарапшылар белгілі бір жобаны таңдағаннан кейін, балалар оған «жарнамалық» атау ойлап тапсын, мысалы, «Менің сынақ сөздерімнің банкі» немесе «МПС банкі», «Домино тамырлары ойыны» және т. б.
Идеяны жүзеге асыруды ұйымдастырыңыз, балалардың тәуелсіздігін, олардың ынтымақтастығын қолдаңыз, жобаны қорғауға дайындалуға көмектесіңіз. Қорытынды кезеңде тек жобаның өнімін ғана емес, сонымен қатар іс-әрекеттің өзін бағалау қажет: не көмектесті, жұмыста маған не ұнады, бірлескен жұмыста нені өзгерту керек.
Екінші қауіп – ғылыми жобаны орындау кезінде жобаны рефератқа айналдырмау.
Әрине, жоба кез келген ғылыми жұмыстарды зерттеуді, олардың мазмұнын сауатты түрде ұсынуды көздейді. Бірақ жобаға қатысушының қарастырылып отырған құбылыс туралы өзіндік көзқарасы, осы дереккөздерді қарастыратын өзіндік пікірі болуы керек.
Үшінші қауіп – жобаның нәтижесін асыра бағалау және оның процесін бағаламау.
Бұл бағалау презентация нәтижелеріне негізделгендігімен байланысты, және ол ұсынылған жобаның нәтижесі болып табылады. Бағалауды мүмкіндігінше объективті және жан-жақты ету үшін оқушының есебін немесе жоба портфолиосын дайындауды және одан кейінгі талдауды мұқият қарастырыңыз. Жақсы жазылған есеп жобаның өзі аяқталған кезде жобаның барысын сипаттайды.
Оқушыларды «ойлау жұлдызын» құруға шақырыңыз, яғни жобаның графикалық көрінісін дайындауға. Тіктөртбұрыштың ортасында жоба атауы орналасқан.
Орталық тіктөртбұрыштың айналасындағы төртбұрыштарда сұрақтардың жауаптары бар: біз кім үшін жобаны жасаймыз, кім жоба жасайды, кіммен, қашан, неден және т. с. с., осылайша «жұлдызда» жобаның мақсаттары, кезеңдері, жұмыс көрсетілуі тиіс және т. б.
Мемлекеттік білім беру ұйымдары жұмыскерлерінің үлгілік штаттарына қандай өзгертулер енгізілді: салыстырмалы кесте
Өзгертулердің салыстырмалы кестесі
Ата-аналармен қашықтан байланысу бойынша шығармашылық топ құру. Ереже мен жоспар
Қашықтан тиімді кері байланысты қамтамасыз ету жөніндегі нұсқаулық
| Өзгертілген тармақ/тармақша | Бұрынғы редакциясы | Жаңа редакциясы |
|---|---|---|
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 8. Көру қабілеті бұзылған балаларға, жүріп-тұру мүшелері бұзылған балаларға арнаулы 4-тен 9-ға дейін топтары бар түзеу ұйымдарында көмекші жұмысшы лауазымының 1 штат бірлігі, ал 9 және одан да көп топтар болған кезде 2 штат бірлігі қосымша белгіленеді. | 8. Көру қабілеті бұзылған балаларға, жүріп-тұру мүшелері бұзылған балаларға арналған төрттен тоғызға дейін топтары бар арнаулы білім беру ұйымдарында қосалқы жұмысшы лауазымының бір штат бірлігі, ал тоғыз және одан да көп топтар болған кезде қосалқы жұмысшы лауазымының екі штат бірлігі қосымша белгіленеді. |
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 9. Жүріп-тұру мүшелері бұзылған балаларға арналған арнаулы түзеу ұйымдарында: осы ұйымдарда саны 100-ге дейін тәрбиеленушісі болса 0,5 штат бірлігі және саны 100-ден асатын тәрбиеленуші болса - 1 штат бірлігі ортопедиялық аппараттарды жөндеу жөніндегі техник лауазымының штат бірлігі белгіленеді. | 9. Жүріп-тұру мүшелері бұзылған балаларға арналған арнаулы білім беру ұйымдарында: тәрбиеленушілерінің саны 100 дейін осы ұйымдарда ортопедиялық аппараттарды жөндеу жөніндегі техник лауазымының 0,5 штат бірлігі және тәрбиеленушілер саны 100 астам болса, 1 штат бірлігі белгіленеді. |
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 10. Арнаулы түзеу ұйымдарында көру қабілеті бұзылған балалардың бедерлі қаріптермен жазылған оқулықтары мен әдеби оқулықтарын пайдаланатын саны 4-5 топты болса, кітапханашы лауазымының 0,5 штат бірлігі белгіленеді. | 10. Көру қабілеті бұзылған балаларға арналған арнаулы білім беру ұйымдарында оқушылар бедерлі қаріптермен жазылған оқулықтар мен оқу әдебиетін пайдаланатын 4-5 топ болса, кітапханашы лауазымының 0,5 штат бірлігі белгіленеді. |
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 11. Есту қабілеті бұзылған балаларға арналған арнаулы түзеу ұйымдарында дыбысты күшейту аппаратына қызмет көрсету жөніндегі техник лауазымы 3-8 сынып болған кезде 1 штат бірлігі, осындай 9-16 сынып болса – 1,5 штат бірлігі белгіленеді. Сыныптардың санында дыбысты күшейту аппаратурасы орнатылған мектепке дейінгі топтар да есепке алынады. | 11. Есту қабілеті бұзылған балаларға арналған арнаулы білім беру ұйымдарында 3-8 сынып болған кезде – дыбысты күшейту аппаратына қызмет көрсету жөніндегі техник лауазымының бір штат бірлігі, осындай 9-16 сынып болса – 1,5 штат бірлігі белгіленеді. Сыныптардың қатарында дыбысты күшейту аппаратурасы орнатылған мектепке дейінгі топтар да есепке алынады. |
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 12. Есту қабілеті бұзылған балаларға арналған арнаулы түзеу ұйымдарында есту кабинетінің дефектолог мұғалімі лауазымының 1 штат бірлігі белгіленеді. | 12. Есту қабілеті бұзылған балаларға арналған арнаулы білім беру ұйымдарында есту кабинетінің дефектолог мұғалімі лауазымының бір штат бірлігі белгіленеді. |
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 13. Тәрбиешінің көмекшісі лауазымы әрбір жатын корпусына 2 штат бірлігі есебінен енгізіледі, егер жатын корпусына 100-ден аса тәрбиеленуші орналастырылса, жатын корпустың әрбір қабатына 2 штат бірлігі енгізіледі. | 13. Арнаулы білім беру ұйымдарында тәрбиешінің көмекшісі лауазымы әрбір жатын корпусына екі штат бірлігі есебінен белгіленеді, жатын корпусына 100 астам тәрбиеленуші орналастырылған кезде жатын корпусының әрбір қабатына екі штат бірлігі енгізіледі. |
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 14. Арнаулы түзеу ұйымында жатын корпусынан тыс орналасқан изолятор болған жағдайда, қосымша тәрбиешінің көмекшісі лауазымының 2 штат бірлігі қосымша енгізіледі. | 14. Арнаулы білім беру ұйымында жатын корпусынан тыс орналасқан изолятор болған кезде тәрбиешінің көмекшісі лауазымының екі штат бірлігі қосымша белгіленеді. |
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 15. Жуылатын бұйымдардың бір бөлігі кір жуатын орындарға тапсырылатын жағдайда 15-ке дейін топ саны бар арнаулы түзеу ұйымдарында кір жуу машиналары операторы лауазымының бір штат бірлігі, ал 15 және одан да аса топтары болса – 2 лауазымдық штат бірлігі белгіленеді. | 15. Топ саны 15-ке дейінгі арнаулы білім беру ұйымдарында жуылатын бұйымдардың бір бөлігі кір жуатын орындарға тапсырылатын жағдайда кір жуу машиналары операторы лауазымының бір штат бірлігі, ал 15 топ және одан астам болса, лауазымның екі штат бірлігі белгіленеді. |
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 16. Жүріп-тұру мүшелері бұзылған балаларға арналған түзеу ұйымдарында әрбір топқа массаж жасаушы медбике лауазымының 0,5 штат бірлігі белгіленеді. | 16. Жүріп-тұру мүшелері бұзылған балаларға арналған арнаулы білім беру ұйымдарында әрбір топқа массаж жасаушы мейіргер лауазымының 0,5 штат бірлігі белгіленеді. |
| 4-бөлімнің ескертпесі мынадай редакцияда жазылсын | 17. 150-ден астам тәрбиеленушісі бар арнаулы түзеу ұйымдарында психиатр-дәрігер лауазымының 1 штат бірлігі қосымша енгізіледі. | 17. 150 астам тәрбиеленушісі бар арнаулы білім беру ұйымдарында психиатр дәрігер лауазымының бір штат бірлігі қосымша енгізіледі. |
| 6-бөлімнің кіші бөлімінің атауы өзгертілді | Балалардың музыкалық, көркемөнер, өнер мектептері | Балалар өнер мектебі (балалар музыка мектептері, балалар көркемөнер мектептері, балалар өнер мектептері, көркем-эстетикалық бағыттағы мектептер) |
| 6-бөлімнің кіші бөлімінің атауы өзгертілді | Балалар мен жасөспірімдер шығармашылығының сарайлары, кешендері, студиялары, үйлері, орталықтары | Оқушылар сарайлары (үйлері, орталықтары, кешендері, балалар-жасөспірімдер шығармашылық орталықтары), балалар аула клубтары, балалар әскери-патриоттық клубы (клубтық демалыс ұйымдары), балалар қызығушылығы мен жұмыстарының бағыттары бойынша ұйымдар |
| 6-бөлімнің кіші бөлімінің атауы өзгертілді | Жас техниктер, туристер, натуралистер станциялары мен базалары | Жас натуралистер станциялары (балалар экологиялық орталықтары, биологиялық орталықтар, экобиоорталықтар), жас техниктер станциялары (орталықтар, жасөспірімдер мен балалар шығармашылық техникалық мектептері), жас туристер станциялары (балалар-жасөспірімдер туризм орталықтары) |
| Тізбе алынып тасталды | Көрсетілген қаулымен бекітілген педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген адамдар лауазымдарының тізбесі |
Қаперіңізде болсын