5-сыныпқа арналған «Табиғатты қорғау туралы эссе-толғау» сабағына дайындық
Оқыту мақсаттары жаңартылған мазмұн бойынша негізгі орта білім беру деңгейінің 5–9- сыныптарына арналған «Орыс тілі» пәні бойынша үлгілік оқу жоспарына, сондай-ақ «Орыс тілі» пәні бойынша үлгілік оқу жоспарын іске асырудың перспективалық жоспарына сәйкес келеді, 3-тоқсан 5-сынып «Тірі ағзалар: өсімдіктер. Синтаксис және тыныс белгілері».
Бірінші лексикалық мақсат: 5.3.5.1 эссе-баяндау, эссе-толғау жазу.
Екінші грамматикалық мақсат: 5.4.4.1 бастауыш пен баяндауыш арасында сызықшаны қолдану, эссе-толғауда тыныс белгілері нормасын қолдануға мүмкіндік береді.
Сабақтың мақсаттары оқу мақсаттарынан туындайды, SMART форматында тұжырымдалған және Блум таксономиясы бойынша оқушылардың жоғары деңгейлі ойлау қабілетін дамытуға сәйкес келеді.
Ерекше білім беру қажеттіліктері бар 2 топ білім алушыларға арналған сабақ мақсаттары:
- тірек кестедегі сөйлемдерге тиісті сөздерді қойып, табиғатты қорғау туралы эссе-толғау жазу;
- мәтіндегі бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойылған сөйлемді (жұлдызша) белгілеңіз.
Сыныпта балалар негізінен визуал болады, материал көрнекілік түрінде көбірек беріледі.
1-кеңес. Мәтін алдындағы жұмысты жоспарлау.
Мәтін алдындағы жұмыс оқу мақсаттарына жету үшін және осы сабақта барлық баланы оқу процесіне тарту үшін қажет.
Сабақта оқытудың барлық түрін (белсенді, пассивті, интерактивті) пайдаланыңыз. Тапсырмаларды орындау кезінде сараланған тәсілдерді қамтамасыз етіңіз:
- тапсырманы саралау;
- үй тапсырмасын саралау;
- топтық дифференциация.
Бұл өте маңызды, өйткені әр баланың білім алу қажеттіліктерін қанағаттандыру қажет, өйткені балалардың есте сақтау, зейін, ойлау қабілеттері әртүрлі деңгейде болады.
2-кеңес. Тапсырманың мысалын қараңыз.
Ұжымдық және топтық жұмысты қарастыратын бір тапсырманың мысалына тоқталамын.
Топтық жұмыс
1. Балалар, суреттерге қараңдар.
2. «Суреттерде кім бейнеленген?» деген сұраққа жауап беріңдер.
Топтық жұмыс
3. «Мен табиғат және адам туралы не білемін?» кестесін толтырыңдар. Суреттердегі ақпаратты пайдаланыңдар.
Топтық жұмыс
4. Қорытынды жасаңыз.
1-топ «Табиғат» бағанасын толтырады.
2-топ «Тұлға» бағанасын толтырады.
1-топ + 2 -топ → қорытынды жасайды.
Кестені толтыру кезінде топтастыру арқылы саралауды қолданыңыз: балалардың ортақ міндеті бар, бірақ ортақ табысқа жетуді қамтамасыз ететіндей етіп топтастырылады.
Оқушылар суреттерді пайдалана отырып, кестенің сәйкес бағандарын толтыру үшін қажетті материалды құрастырады және таңдайды, сол арқылы ойлауды белсендіреді, бір-бірімен эмоционалды түрде қарым-қатынас жасайды, қорытынды жасайды, табиғатты қорғау тақырыбының маңыздылығын түсінеді.
Бұл тапсырмада оқытудың интерактивті түрі пайдаланылады, онымен мұғалімнің оқушылармен және оқушылардың оқушылармен өзара ынтымақтастығы көрінеді.
Жұмыс сәйкестігі
1) оқу мақсаттары – эссе-толғау, эссе тақырыбы табиғатты қорғау;
2) жоғары ретті ойлау дағдыларының деңгейлері;
3) функционалдық сауаттылықты дамытуға ықпал етеді;
4) сыни тұрғыдан ойлау.
3-кеңес. Оқуда белгілі бір қиындықтары бар оқушыларды сабаққа қатыстырыңыз.
Сыныпта оқу дағдыларын меңгеруде ерекше қиындықтары бар оқушылар бар (2-топ ЕҚТ). Оларды жұмысқа тарту үшін скаффолдинг пайдаланыңыз: балаларға анықтамалық кесте беріңіз.
Материалды көлемі мен мазмұны бойынша жеңілдету, тапсырманы орындауға нақты нұсқаулар беру.
Дескрипторлар қолданыңыз.
Эссе-толғау жазуға арналған нұсқаулар
1. Кестені мұқият зертте.
2. Мағынасы жағынан сәйкес келетін сөздерді таңдаңа.
3. Кестедегі сөйлемдердегі бос орындардың орнына сөздерді қой.
4. Бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойып, сөйлемді * (жұлдызша) белгілеңіз.
Дескрипторлар:
- қажет сөздерді таңдайды;
- сөйлемдерге сөздерді кірістіреді;
- бастауыш пен баяндауыш арасына сызықша бар сөйлемді *белгілейді.
Тапсырмаларды таңдаған кезде оқушылардің ерекше білім беру қажеттіліктерін ескеріңіз.
Тапсырмалар сәйкес келеді
оқу мақсаттары – эссе жазу – дәлелдеу;
эссе тақырыбы – табиғатты қорғау;
жоғары деңгейлі ойлау дағдыларының деңгейлері.
4-кеңес. Формативті бағалаудың әртүрлі түрлерін қолданыңыз.
Формативті бағалаудың әртүрлі түрлерін қолданыңыз: «Бақылау» ФБ, «Бағдаршам» ФБ, «Кері байланыс» ФБ. Формативті бағалаудың осы түрлерін қолдану оқушының алға жылжуына және сабақтың мақсатына жетуіне көмектеседі.
«Жердегі экологиялық мәселелердің түрлері» мәтіні бойынша тапсырмаларды орындау барысында мәтін алды жұмыс барысында балаларға тапсырма беру керек.
Оқушыларға тапсырма:
- грамматикалық материалды қайталау;
- мәтіннен бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойылған сөйлемдерді табу;
- сызықшаның орнатылуын түсіндіріңіз.
Мұндай тапсырма грамматикалық оқу мақсатын жүзеге асыруға сәйкес болады - бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қою.
Оқушылар бұл тыныс белгісін эссе қорытындысында қолданады. Оқушылар эссе пайымдаудың не екенін, оның құрылымын білетіндіктен, сабақ тақырыбының теориялық материалын қайталау кезінде оларға кесте, сызба, сөйлеу клишелері түрінде қолдау көрсетіңіз.
5-кеңес. Дайын дескрипторларды ұсыныңыз.
Оқушылардың эссе жазудағы жұмысын бағалау үшін дескрипторлар ұсыныңыз:
- эссе тұжырымының құрылымын сақтайды;
- жеке пікірін білдіреді;
- ұсыну логикасын құрметтейді;
- бастауыш пен баяндауыштың арасына сызықша қойылған сөйлемді қолданады.
Олай болса, сабақта оқыту мен бағалаудың әртүрлі әдістерін, түрлерін қолдану оқу мақсатына жетуге, жоғары дәрежелі ойлау қабілетін дамытуға, таңдаған тақырыпты шығармашылықпен түсінуге, өз пікірін айтуға, өз ұстанымын дәлелдей білуге, сонымен қатар барлық оқушыларді оқу процесіне тарту, ерекше білім беру қажеттіліктері бар оқушыларге қолдау көрсету.
Бұл сабақтағы барлық тапсырма оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытады: оқу және қоршаған орта. Функционалдық сауаттылық әдістеріне сәйкес келеді: ақпаратты іздеу және түсіну (кесте-синтез, қосарланған күнделік), ақпаратты жалпылау және жүйелеу (кластер), оқу мақсатын жүзеге асыруға ықпал ету – эссе- толғау, тақырыпты ашу, эссе табиғатты қорғау.
Сабақта функционалды сауатты тұлға қалыптаса береді: білетін адам, адамдар арасында қалай өмір сүруді білетін адам, дербес тұлға.
Әдістемелік бірлестік жұмысының қазіргі заманауи формалары
Біз сізге таңдауға болатын әртүрлі іс-шара түрлерін ұсынамыз: жеке тиімділік тренингі, коуч- сессия, печа-куча, табысты мұғалім клубы және т.б. Олардың ішінде жұмыстың классикалық формалары бар, мысалы, лекциялар, семинарлар, баяндамалар, көрмелер және т.б. Оларды жұмысыңызда қолдануға болады, кестеде оларды өзгерту және оларды жаңа жолмен көрсету туралы кеңестер берілген.
Әрбір іс-шарадан кейін мұғалімдерге келесі іс-шараға дейін жағымды эмоциялар беруді ұсынамыз. Мұғалімдермен позитивті күйде қоштаса отырып, олардың жұмысты жалғастыруға және жаңа нәрселерді үйренуге деген ұмтылысын күшейтесіз. Бұл мұғалімдерге ыңғайлы. Әр адам өзін түсінетін және қабылдайтын жерде дамып, алға жылжығысы келеді.
Сабақтарды аяқтайтын арнайы ұсыныстар жасай аласыз. Мысалы, «Кері байланыс» жаттығуы.
«Кері байланыс».
Жүргізуші барлық қатысушыға сұрақтар қояды. Олар мүлдем басқаша болуы мүмкін:
- «Сабақта жаңа нәрсе болды ма?»;
- Бұл оқиға есіңізде несімен қалды?
- «Жұмыс барысында не қиын болды?»;
- «Біздің жұмысымыз барысында не сезіндіңіз?»;
- «Бүгін кім ең белсенді болды?»,
- Бүгін кім сізді таң қалдырды? және т.б.
Жүргізуші сұрақтарды алдын ала ойластыруы керек, өйткені олар кері байланысы бар сұрақтар. Уақыт – 5-7 минут.
Жанындағы нұсқарларды шерту арқылы беттерді парақтаңыз
Әдістемелік (оқу-әдістемелік, ғылыми-әдістемелік) кеңес қызметі және оны сайлау тәртібінің үлгі ережелері
Әдістемелік (оқу-әдістемелік, ғылыми-әдістемелік) кеңес қызметі және оны сайлау тәртібі
1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1. Білім беру ұйымдарында әдістемелік (оқу-әдістемелік, ғылыми-әдістемелік) кеңес қызметі және оны сайлау тәртібінің үлгі ережесі (бұдан әрі-Ереже) «Білім туралы» Қазақстан Республикасы 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңының 44-бабы 9-тармағына сәйкес әзірленген.
2. Ереже білім беру ұйымдарында басқарудың алқалы органдары болып табылатын әдістемелік ғылыми кеңестің мүшелерін сайлау тәртібін қамтитын әдістемелік кеңес (оқу-әдістемелік, ғылыми-әдістемелік) (бұдан әрі - Кеңес) қызметін ұйымдастыру тәртібін анықтайды.
3. Кеңес өз қызметінде «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңын , білім беру ұйымның жарғысын және осы Ережені басшылыққа алады.
2. КЕҢЕСТІҢ НЕГІЗГІ МІНДЕТТЕРІ
4. Кеңестің негізгі міндеттері:
1) оқу үдерісін әдістемелік қамтамасыз етудің сапа мониторингісін ұйымдастыру;
2) білім беру ұйымдарында шығарылатын оқу, оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді, құралдарды және басқа да материалдарды басып шығаруға жоспарлауды, сараптаманы және ұсынымды ұйымдастыру;
3) білім беру ұйымдарындағы оқу үдерісін әдістемелік қамтамасыз ету және жетілдіру;
4) оқу-әдістемелік жұмыстарды ұйымдастыру және жетілдіру жөніндегі озық тәжірибелерді қорыту және тарату;
5) біліктілікті арттыру, педагогикалық және ғылыми кадрларды қайта даярлау және аттестаттау жүйесін жетілдіру, оқу үдерісінің мазмұнын талдау;
6) сапа менеджменті жүйесін дамыту және оқу үдерісін әдістемелік әзірлемелердің нәтижесін енгізу жөніндегі ұсынымдарды дайындау;
7) білім беру ұйымдарында әдістемелік жұмыстарды үйлестіру;
8) білім беру ұйымдарында білім беру үдерісінің жаңа және қолданыстағы технологиялар, әдістер, құралдар нысандарын енгізу және жетілдіру жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру;
9) оқытушылардың оқу-әдістемелік бірлестіктерінің шығармашылық (тұрақты және уақытша) орталықтарының жұмысын ұйымдастыру;
10) педагогтік ұжымның ғылыми-әдістемелік әлеуетін жетілдіру жөніндегі жұмыстарды басқару;
11) білім беруді дамыту және басым бағыттарды қалыптастыру және оны іске асыру мәселелері бойынша ұсыныстар әзірлеу;
12) білім беру саласындағы қызметкерлерді аттестаттауға қатысу.
3. КЕҢЕС ҚЫЗМЕТІНІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
5. Кеңес қызметінің негізгі бағыттары:
1) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары талаптарын ескере отырып жұмыс оқу жоспарлары мен жұмыс оқу бағдарламаларын сараптауын ұйымдастыру;
2) құрылымдық бөлімшелердің әдістемелік кеңестердің жұмыс жоспарларын қарау және келісу;
3) жеке пәндер бойынша жұмыс оқу бағдарламаларын талқылау және қолдау;
4) білім беру ұйымдарда оқу үдерісін қамтамасыз ету үшін әдістемелік қамтамасыз ету мәселелерін қарау;
5) білім беру ұйымдарда әдістемелік қамтамасыз етуге байланысты нормативтік-құқықтық актілерді жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізу;
6) оқулықтарды, оқу-әдістемелік құралдарды, оның ішінде электрондық түрде және дидактикалық материалдар ұйымдастыру;
7) өндіріс пен ғылыми технологиялардың басым бағыттарын болжау негізінде білім беру мамандарының (кәсіптерінің) тізбесін жетілдіру жөнінде ұсыныстарды талқылау;
8) оқу-тәрбие үдерісін жетілдіруге және педагог қызметкерлеріне, білім беру ұйымдарына практикалық көмек көрсетуге бағытталған әдістемелік жұмыстардың әртүрлі нысандарын енгізу мәселелерін қарау; жекелеген пәндер бойынша оқу жұмыс бағдарламаларын талқылау және бекіту;
9) элективті пәндер каталогын қарау және бекіту;
10) пререквизит және постреквизиттерді бекіту;
11) әдістемелік бірлестіктер қызметінің жылдық жоспарларын келісу және бекіту;
12) білім алушылардың білімін бағалау үшін тест тапсырмаларын және басқа түрлерін әзірлеу және сараптамадан өткізу мәселелері;
13) білім алушылардың өздік жұмысын және оқытушының қолдауымен өткізілетін өздік жұмыстарды әдістемелік қамтамасыз ету;
14) оқу-әдістемелік және ғылыми-әдістемелік жұмыстарды жетілдіру бойынша семинарлар, конференциялар, кеңестер ұйымдастыру және өткізу болып табылады.
4. КЕҢЕСТІ САЙЛАУ ЖӘНЕ ЖҰМЫС ТӘРТІБІ
6. Кеңестің құрамына кафедра өкілдері, оқытушылар, оқу-әдістемелік ұйымдардың басшылары, педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру, қайта даярлау және аттестаттау, білім беруді ақпараттандыру жөніндегі құрылымдық бөлімшелер басшылары кіреді. Кеңестің құрамы білім беру ұйымның басшысының бұйрығымен бекітіледі.
7. Кеңесті оқу-әдістемелік жұмысы жөніндегі басшының орынбасары - Төраға басқарады.
8. Кеңес мүшелерінен ашық дауысы арқылы хатшы сайланады.
9. Кеңестің жұмысы әдістемелік кеңестің отырысында қабылданған және білім беру ұйымның бекіткен жылдық жұмыс жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
10. Кеңестің отырысы екі айда бір рет өткізіледі.
11. Әдістемелік кеңестің отырысында қаралған мәселенің нәтижесі бойынша қатысып отырған мүшелерінің басым көпшілік дауысымен әдістемелік кеңестің ұсынысы қабылданады және хаттамамен рәсімделеді. Отырыстың хаттамалары мен әдістемелік кеңестің шешімдеріне кеңестің төрағасы мен хатшысы қол қояды.
12. Егер әдістемелік кеңестің отырысында оның мүшелерінің үштен екі бөлігі қатысып отырса, онда әдістемелік кеңес құқықты өкілетті деп табылады.
13. Кеңестің төрағасы жылына бір рет Кеңес қызметінің нәтижелері туралы білім беру ұйымдарының педагогикалық, ғылыми кеңесінің алдында есеп береді.
14. Әдістемелік кеңестің әрбір мүшесі кеңестің барлық отырысына қатысуға, оның жұмысына белсенді араласуға, жүктелген тапсырмаларды уақытылы және нақты орындауға тиісті.
