Балабақша әдіскерінің қараша айындағы жұмыс циклограммасы және оған қатысты ұсыныстар
Осы айдағы ең басты мәселе – әдіскер циклограммада көрсетілген қараша айындағы іс-шараларды ескере отырып, жұмыс жоспарын түзетуі керек.
Қараша айында балабақшада тәрбие жұмысын ұйымдастыру бойынша белсенді жұмыс жүреді. Біз циклограммадағы істерді апталар мен күндерге бөлдік. Мақаланың соңынан циклограмманы жүктеп алыңыз.
Қараша айында екі негізгі іс бар.
1. ҰЙЫМДАСТЫРЫЛҒАН ЖӘНЕ ОЙЫН ІС-ӘРЕКЕТІНІҢ АШЫҚ ІС-ШАРАЛАРЫН ӨТКІЗУ.
Озық педагогикалық тәжірибені жинақтау және инновациялық технологиялармен танысу мақсатында қараша айынан бастап мектепке дейінгі ұйымның әдіскері жоспарлаған ашық іс-шараларды белсенді түрде өткізіңіз.
Ашық іс-шараның соңында барлық қатысушы педагогтердің пікірлерінің жағымды жақтары мен кемшіліктерін көрсете отырып, оларды тыңдауы қажет.
Қараша айында жылдық жұмыс жоспарына сәйкес мектеп жасына дейінгі балалардың коммуникативті дағдыларын ұйымдастыру және дамыту мәселелерінде тәрбиешілердің педагогикалық құзыреттілігін арттыру мақсатында мектеп жасына дейінгі балалардың коммуникативті белсенділігін ұйымдастыру бойынша тәрбиешілер үшін ашық іс-шара өткізіңіз. Ашық іс-шара не береді?
Тәрбиешілер мектеп жасына дейінгі балалардың қарым-қатынас дағдыларын дамыту бойынша практикалық ұсыныстар алады және өз жұмысына жаңа ойындар мен жаттығуларды енгізе алады.
Дайын сценарийді 1-кестеден жүктеп алыңыз. Қажет болса, материалдармен толықтырыңыз.
2. ПЕДАГОГИКАЛЫҚ КЕҢЕС ӨТКІЗУ.
Қараша айында жоспар бойынша педагогикалық кеңес мектепке дейінгі ұйымның педагогтарымен «Балалардың табиғатқа деген қамқорлығын тәрбиелеу үшін не істеу керек?».
Қараша айында педагогикалық кеңес өткізу үшін чек-парақты пайдаланыңыз.
ӘДІСТЕМЕЛІК КАБИНЕТТЕ ЖҰМЫС ІСТЕУ
Айдың қорытындысы бойынша педагогикалық кеңеске және жедел кеңеске дайындалыңыз. Педагогтермен кеңесудің жоспар-конспектісін жасаңыз. Қарашаның бірінші жартысында тақырыптық бақылауды, екінші жартысында ашық есік күндерін өткізіңіз.
Әрі қарай, мектеп жасына дейінгі балалардың коммуникативті белсенділігін ұйымдастыруға арналған тәрбиешілерге арналған ашық іс-шараның сценарийін береміз.
Толық көру үшін басыңыз
ПЕДАГОГТЕРМЕН ЖҰМЫС
Жедел бақылау шеңберінде педагогтердің таңертеңгі сүзгіні қалай ұйымдастыратынын, табиғат бұрышындағы балалардың кезекшілігін, тәрбиеленушілермен жеке жұмыс жүргізетінін және олардың өзіне-өзі қызмет көрсету дағдыларын қалай қалыптастыратынын тексеріңіз. Топтардағы ойыншықтардың жағдайын бағалаңыз. Педагогтерге ойыншықтарды күн сайын кешкісін жуғыш заттармен жуу керектігін ескертіңіз. Ойыншықтарды жууға арналған ыдысқа, шүберекке және щеткаға белгі қойылады.
Бөбекжай мен ерте жастағы балаларға арналған топтарда күніне екі рет. Қуыршақ киімдерін ластанған кезде жуу керек, ол үшін сабынды қолданыңыз, содан кейін үтіктеңіз.
Жұмсақ ойыншықтар күннің соңында қолданғаннан кейін ойыншықтардан кемінде 25 см қашықтықта 30 минут ішінде бактерицидтік сәулелендіргіштермен дезинфекцияланады.
Сондай-ақ, бөбекжай топтарында және медициналық мақсаттағы үй-жайларда жұмсақ және пенолатекс түкті ойыншықтар пайдалануға болмайтынын еске салыңыз.
Балаларға сатып алынған өнімге (ойыншықтар, аяқ киім, киім, ыдыс-аяқ, жеке гигиена құралдары, мектеп-жазу керек-жарақтары, төсек-орын жабдықтары, парфюмерлік-косметикалық өнім, жиһаз) олардың сапасы мен қауіпсіздігін растайтын құжаттар ұсынылады (ҚР Денсаулық сақтау министрінің 09.07.2021 ж. № ҚР ДСМ-59 бұйрығымен бекітілген «Мектепке дейінгі ұйымдар мен балалар үйлеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидаларының 85-88-тармақтары).
АТА-АНАЛАРМЕН ЖҰМЫС
Ата-аналарға «Ата-аналар – алғашқы ұстаз» жобасының жұмысын ұйымдастыру бойынша кеңес беріңіз.
Сондай-ақ, тәрбиеленушілердің ата-аналарымен сұраныс бойынша консультациялар және балалары балабақшаға бармайтын отбасылармен кездесулер өткізу қажет.
БАЛАЛАРМЕН ЖҰМЫС
Қараша айындағы тақырыптық апталар:
- 1-ші – «Жеке гигиена дағдылары»
- 2-ші – «Табиғат және оған қамқорлық таныту»
- 3-ші – «Ойнап-үйренеміз, өсеміз!»
- 4-ші – еркін тақырып
Біз балалармен «Жеке гигиена дағдылары» тақырыбында әңгімелесу өткізуді ұсынамыз.
Балалармен «Жеке гигиена дағдылары» тақырыптық әңгімелесуін қалай өткізуге болады
Балабақша балаларымен жеке гигиена туралы әңгімелесуді қолжетімді және ойын түрінде өткізу маңызды. Әрі қарай, тақырыптық әңгімелесу жоспарының үлгісін пайдаланыңыз.
Әрі қарай – «Табиғат және оған қамқорлық таныту» тақырыптық ойын-сауығының үлгісі.
Толық көру үшін басыңыз
Тақырыптық ойын-сауықты қалай өткізуге болады «Табиғат және оған қамқорлық таныту»
Терезеден жаңбыр жауып, күн райы серуендеуге қолайсыз болса, балалардың көңіл күйін қалай көтеруге болады?
Тәрбиеші мен музыкалық жетекші тәрбиеленушілерге жаңбырдың қайғыға себеп емес, күз – шығармашылықтың тамаша уақыты екенін айтып берсін.
Бос уақыт барысында балалар табиғаттағы мінез-құлық ережелері туралы сұрақтарға жауап беріп, жануарлар мен өсімдіктерді еске түсіріп, атауы керек. Тәрбиеленушілер барлық тапсырманы орындай алуы үшін олармен алдын ала жұмыс ұйымдастырылуы керек. Мысалы, біздің тәрбиешілер балаларға жергілікті ормандарды, өзендер мен көлдерді кім мекендейтінін, қандай өсімдіктер қауіпсіз екенін және табиғатқа улы гүлдер мен жидектер не үшін қажет екенін айтады. Мектеп жасына дейінгі балалар иллюстрациялар мен фотосуреттерді қарайды.
Жануарлар туралы кітаптар көрмесін ұйымдастырыңыз. Бос уақытында балалар оларды парақтап, иллюстрацияларды қарай алады. Тәрбиеленушілерге бірлесіп оқу үшін кітапты өз бетінше таңдауға шақырыңыз
Мектеп жасына дейінгі балалардың бос уақыт тақырыбына деген қызығушылығын қолдау, жаңа білімді пысықтау үшін педагогтер дидактикалық және қимылды ойындар ұйымдастырады. Балалармен бірге олар жұмбақтар шешіп, мақал-мәтелдерді талдайды, әңгімелер мен ертегілерді оқиды, табиғат туралы өлеңдер оқиды. Содан кейін балалар шығармаларға иллюстрациялар салады.
Егер ауа райы қолайлы болса, серуендеу кезінде эксперименттер мен бақылаулар жасаңыз. Серуендеу кезінде балалармен бірге табиғатты бақылау қажет. Мысалы, жапырақтардың қалай түсетінін. Балаларға табиғатта бәрі бір-бірімен байланысты екенін, неге тыйым салынғанын, неге құстар оңтүстікке ұшатынын айту маңызды. Бұл білім тәрбиеленушілерге іс-шара барысында сұрақтарға жауап беру үшін пайдалы болады.
Балаларды белсенді іс-әрекетке тарту үшін біздің тәрбиешілер оларға эксперименттер жүргізуді ұсынады: су мен құмның қасиеттерін зерттеу, желдің бағытын анықтау. Педагогтер балаларға әр экспериментті түсіндіреді: неге бұлай болады және ол қалай жұмыс істейді, оларды өз бетінше ойлауға және қорытынды жасауға ынталандырады.
Бақылаулар мен эксперименттер балалардың білімін кеңейтеді және пысықтайды, оларды іс жүзінде қолдануды үйретеді. Бұл мектеп жасына дейінгі балаларға бос уақытында тәуелсіздік пен бастамашылық танытудан қорықпауға, сұрақтарға жауап беруге, болжам жасауға мүмкіндік береді.
Мектеп жасына дейінгі балалар шаршамауы және жалықпауы үшін қимылды ойындарды, шығармашылық және интеллектуалды тапсырмаларды ауыстырып тұру маңызды. Сондай-ақ, балалардың алдын ала жұмыс кезінде алған дағдылары мен білімдерін және олардың жас ерекшеліктерін ескеру қажет.
Бос уақыттың міндетті кезеңі – рефлексия. Оның формалары әртүрлі болуы мүмкін. Мысалы, біздің балабақшадағы іс-шараның соңында жүргізуші балалармен олардың алған әсерлерін талқылап, жетекші сұрақтар қойды. Бұл жағдайда мектеп жасына дейінгі балалар өздері айналысқан әрекеттерді түсінуі үшін әркімге сөйлеуге мүмкіндік беру керек.
Барлық тапсырма жалпы тақырыпқа қатысты – «Табиғат және оған қамқорлық жасау». Әр аялдамада балаларды педагог тақырыптық костюммен қарсы алады, мысалы, ертегі кейіпкері немесе тірі және жансыз табиғаттың өкілі. Ол балаларға тақырыпты ескере отырып тапсырмаларды орындауды ұсынады.
Іс-шараға арналған ойын түріндегі тапсырмаларды таңдаңыз. Мұндай ойындар балаларға табиғатқа деген сүйіспеншілікті оятуға көмектеседі және оларға экологиялық жауапкершілік негіздерін үйретеді. Ойындарды 3-кестеден жүктеп алыңыз
Қазақтың ұлттық ойындарымен танысу үшін «Ойгап-үйренеміз, өсеміз» бірлескен спорттық-музыкалық іс-шарасын ұйымдастырыңыз Мұндай «Ойнап-үйрену» мерекесі балаларға ойындар арқылы қазақ дәстүрлерімен танысуға, физикалық және танымдық дағдыларды дамытуға, сондай-ақ командада жұмыс істеуді үйренуге көмектеседі. Әрі қарай, іс-шараның дайын сценарийін жүктеп алуды ұсынамыз.
Әрі қарай біз әдіскердің қараша айындағы циклограммасының үлгісін ұсынамыз
Жанындағы нұсқарларды шерту арқылы беттерді парақтаңыз
Әдіскердің қараша айындағы жұмыс циклограммасы
Жанындағы нұсқарларды шерту арқылы беттерді парақтаңыз
Мектеп директоры орынбасарының қараша айына арналған циклограммасы
Әдістемелік кеңес туралы
Әдістемелік кеңестің отырысы кемінде екі айда бір рет өткізіледі.
Әдістемелік (оқу-әдістемелік, ғылыми-әдістемелік) кеңестің жұмыс ережесі және оны сайлау тәртібі ҚР Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 21.12.2007 ж. № 644 бұйрығымен реттелген.
Әдістемелік кеңес – білім беру ұйымдарындағы алқалы басқару органдарының бірі. Ол өз жұмысында 27.07.2007 ж. «Білім туралы» ҚР Заңын, білім беру ұйымының Жарғысын және әдістемелік (оқу-әдістемелік, ғылыми-әдістемелік) кеңестің жұмыс ережесін басшылыққа алады.
Кеңестің жұмысы кеңес отырысында қабылданған және білім беру ұйымының басшысы бекіткен жылдық жұмыс жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
Кеңес қызметіне төраға басшылық етеді. Әдетте бұл білім беру ұйымы басшысының оқу-әдістемелік жұмысы жөніндегі орынбасары.
Кеңес құрамына педагогтер, әдіскерлер, әдістемелік бірлестіктердің басшылары, кадрлардың біліктілігін арттыру, қайта даярлау және аттестаттау жөніндегі құрылымдық бөлімшелердің басшылары, білім беру ұйымы басшысының орынбасарлары кіреді.
Кеңестің әрбір мүшесі Кеңестің барлық отырыстарына қатысуға, оның жұмысына белсенді қатысуға, өзіне жүктелген тапсырмаларды уақытылы және дәл орындауға тиіс.
Кеңес төрағасы жылына бір рет, әдетте мамыр немесе маусым айларындағы қорытынды кеңесте бекітілген кесте бойынша білім беру ұйымының педагогикалық, ғылыми кеңесінің алдында қызмет нәтижелері туралы есеп береді.
Мектепте әдістемелік кеңесті қалай өткізуге болады
Мектепте әдістемелік кеңестің отырысын креативті әрі жемісті өткізу үшін келесі тәсілдерді қолдануға болады.
1. Қыздыру үшін шығармашылық әрекеттерді қолданыңыз
Барлығын нәтижелі күйге келтіру үшін отырысты шағын шығармашылық тапсырмалардан бастаңыз.
Мәселенің шығармашылық көрінісі: мысалы, педагогикалық тапсырманы сызуды немесе сахналауды және шешімін ұсынуды сұраңыз.
«Идеялар қалпағы» ойыны. Әрқайсысы оқу процесін жақсарту идеясын параққа жазады және қалпаққа салады. Содан кейін идеялар талқыланады.
ӘК – әдістемелік кеңес
ӘБ – әдістемелік бірлестік
МІБ – мектепішілік бақылау
МҚА – мемлекеттік қорытынды аттестаттау
ҰБТ – Ұлттық бірыңғай тестілеу
ББЖМ – білім алушылардың білім жетістіктерінің мониторингі
PISA-based Test for Schools)
2. Ми шабуылы мен топтық жұмысты қолданыңыз.
Белгілі бір мәселелерді немесе тақырыптарды талқылау үшін қатысушыларды шағын топтарға бөліңіз. Мысалы, әр топқа жаңа оқыту әдістерін немесе өзекті мәселелерге арналған шешімдерді әзірлеуді ұсыныңыз. Осыдан кейін топтар өз идеяларын бүкіл кеңеске ұсынады. Бұл динамика тудырады және әр қатысушыға өз ойын білдіруге мүмкіндік береді.
3. Технологияны қалай қолданатыныңызды көрсетіңіз.
Отырысқа интерактивті элементтерді қосыңыз:
- идеяларды қысқаша және айқын көрсету үшін PechaKucha форматындағы презентациялар (20 секундтан 20 слайд);
- қатысушылардың нақты уақыттағы пікірлерін жинау үшін Mentimeter немесе Kahoot сияқты қызметтерді пайдаланып онлайн сауалнамалар немесе дауыс беру.
4. Практикалық шеберлік сабақтарын өткізіңіз.
Әріптестердің бірін инновациялық педагогикалық әдістер бойынша немесе оқытуда технологияларды қолдану бойынша шеберлік сабағын өткізуге шақырыңыз. Қатысушылар теориялық тұрғыдан жаңа тәсілдермен танысып қана қоймай, оларды іс жүзінде қолдана алады.
5. Нақты тәжірибеден кейстер ұсыныңыз.
Ол үшін мектеп тәжірибесіндегі нақты жағдайларды талқылаңыз: қиын сабақтар, сыныпты басқарудағы қиындықтар, сәтті жобалар. Бұл әріптестерге табысты тәжірибелерді қабылдауға және өз міндеттерінің шешімдерін табуға көмектеседі.
6. Пікірсайыс жүргізіп, кері байланыс беріңіз.
Отырысты талқылаумен аяқтаңыз, онда әркім ұсынылған идеялар туралы өз пікірін айта алады. Кері байланыс орнатыңыз: не пайдалы болды, қандай идеяларды бірден енгізуге болады.
Бұл тәсілдер әдістемелік кеңестің отырысын интерактивті, қызықты және нәтижелі етуге мүмкіндік береді.
Әдістемелік кеңестің отырысына дайындық бойынша чек-парақ
PISA ТУРАЛЫ
Оқушылардың білім сапасын жүйелі түрде арттыру мақсатында 2021 жылдан бастап «Мектептерге арналған PISA» (PISA-based Test For Schools) зерттеуі жүргізілуде.
«Мектептерге арналған PISA» мақсаты – жеке мектеп деңгейінде сыртқы бағалау жүргізу. Тестілеу қорытындысы бойынша әрбір білім беру ұйымы ЭЫДҰ-дан елдің және әлемнің басқа мектептерімен салыстырғанда функционалдық сауаттылық деңгейі туралы жеке немесе топтық талдамалық есеп алады.
ББЖМ ТУРАЛЫ
Орта білім беру деңгейінде сапаны қамтамасыз етудің сыртқы жүйесі ББЖМ-ны, білім беру ұйымдарын мемлекеттік аттестаттауды, халықаралық салыстырмалы зерттеулерге қатысуды, сондай-ақ ерікті негізде аккредиттеуден өтуді қамтиды.
4 және 9-сынып оқушылары үшін ББЖМ өткізу оқу бағдарламасын меңгеру деңгейін және білім алушылардың функционалдық сауаттылығын анықтауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, білім беру сапасын ұлттық және халықаралық зерттеулерде оқушылардың неғұрлым жоғары нәтижелерге қол жеткізу жөніндегі шараларды іске асыруды қамтамасыз ету үшін ББЖМ рәсімі сертификатталған орталықпен аккредиттелетін болады. Осылайша, ББЖМ білім беру сапасын бағалаудың ұлттық құралы ретінде танылады. Жаңартылған ББЖМ Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын ұлттық үйлестіруші тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып жүргізілетін болады. ББЖМ қорытындысы бойынша нүктелік және атаулы қолдау шараларын қабылдау үшін өңірлер бөлінісінде төмен нәтижелері бар нысаналы мектептер айқындалатын болады.
ББЖМ нәтижелері бойынша кешенді талдау жүргізеді, Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы әдістемелік кабинеттермен бірлесіп білім беру сапасын жақсарту бойынша ұсынымдар әзірлей отырып, білім беру ұйымдарына әдіснамалық көмек көрсетілетін болады. Мақсатты мектептер өз нәтижелерін өзгерту үшін түбегейлі шараларды қажет етеді. Сондықтан олар үшін білім сапасын арттыру үшін бір жылдан үш жылға дейінгі мерзім белгіленеді. Осы мектептің педагогтері пән, оқыту әдістемесі мен технологиясы, балалардың психологиясы мен жас ерекшеліктерін білу бойынша тестілеуден өтеді. Сондай-ақ мұғалімдердің сабақтарына қатысу және олардан сауалнама алу ұйымдастырылады. Бұл процедуралар педагогикалық ұжымның біліктілігін арттыру қажеттілігін анықтау үшін қажет.
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ КЕҢЕС ТУРАЛЫ
Педагогикалық кеңестің жұмысы ҚР Білім және ғылым министрінің м. а. 2008 ж. 16.05. № 272 бұйрығымен бекітілген педагогикалық кеңестің қызметін ұйымдастыру қағидаларымен және оны мектепке дейінгі тәрбие және оқыту, бастауыш, негізгі орта, орта білім беру ұйымдарында сайлау тәртібімен регламенттелген.
Педагогикалық кеңестің отырыстары жоспарлы болып бөлінеді: олар жылына кемінде бес болуы керек.
Педагогикалық кеңестің жоспардан тыс отырыстары педагогтердің және білім беру ұйымының басқа да қызметкерлерінің немесе ата-аналардың сұрауы бойынша ұйымдастырылады. Педагогикалық кеңесте рұқсат етілген жүктемелер мәселелері, оқыту режимі мен формасын өзгерту қажеттілігі қарастырылады, сондай-ақ оқу жылында туындаған проблемаларды қарастырады, оларды жеңу жолдарын іздейді. Педагогикалық кеңестің жоспардан тыс отырыстары да бар. Егер педагогикалық кеңестің барлық мүшелерінің 1/4 бөлігі осындай отырысқа бастамашылық жасаған жағдайда өткізіледі.
Отырысты өткізуге дайындық отырыс өткізілетін күнге дейін күнтізбелік 10 (он) күннен кешіктірілмей жоспарланады.
Педагогикалық кеңестің отырысына дайындық бойынша чек-парақ
Педагогикалық кеңесті қалай өткізуге болады. Креативті идеялар
Педагогикалық кеңесті әдеттен тыс түрде өткізіңіз. Бұл мұғалімдердің қызығушылығы мен ынтасын арттыруы мүмкін. Бұл бірінші педагогикалық кеңес емес болғандықтан, оны шығармашылықпен жүргізуге болады.
Мысалы, «Білім жинау» немесе «Күзгі қайта жандану» сияқты күзге қатысты тақырыпты таңдаңыз. Залды сәйкес стильде безендіріңіз, пікірталастарда егін мен еңбектің жемістеріне қатысты метафораларды қолданыңыз.
Интерактивті формат. Әрбір қатысушы шағын символдық «егін» дайындай алады – олардың оқушылары қол жеткізген жетістіктер мен табыстар, ал «тұқымдар» – болашақ жобаларға арналған идеялар.
Әдетте педагогикалық кеңестерде «миға шабуыл» форматы қолданылады. Сіз ұжымдық талқылаудың басқа да тиімді әдістерін қолданып көріңіз. Бұл әдістер талқылауды әртараптандыруға және оны өнімді етуге көмектеседі
1. Алты ойлау қалпағы әдісі (Эдвард де Боно): Қатысушылар әр түрлі «қалпақты» «киіп көреді», олардың әрқайсысы белгілі бір ойлау түрін (объективті, креативті, эмоционалды және т. б.) бейнелейді. Бұл мәселеге әртүрлі көзқараспен қарауға көмектеседі.
2. Дельфи әдісі. Бұл сарапшылардың жасырын жауаптары бар бірнеше кезеңдік сауалнамасы. Әр раундтан кейін нәтижелер өңделеді және талқыланады, содан кейін нақтылау сұрақтары қойылады. Бұл сізге негізделген ұжымдық пікір қалыптастыруға мүмкіндік береді.
3. SWOT талдау. Бұл әдіс талқыланатын тақырыпқа қатысты күшті және әлсіз жақтарын, мүмкіндіктері мен қауіптерін (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) талдауды қамтиды. Бұл талқылауды құрылымдайды және мәселені тереңірек түсінуге көмектеседі.
4. ПИТ әдісі (Проблемалар – Идеялар – Табыс). Ағымдағы мәселелер, оларды шешу бойынша ұсыныстар талқыланады, содан кейін әрбір қатысушы ұсынылған идеяларға қатысты өз нәтижелерін немесе бақылауларын айтады.
5. Синектика әдісі. Бұл әдіс ұқсастықтар мен ассоциацияларды қолдануға негізделген. Қатысушыларға ұқсас жағдайларды немесе басқа қызмет салаларындағы шешімдерді тауып, оларды талқыланатын мәселеге қолдану ұсынылады.
6. «Ақыл шайқасы» идеясы. Қатысушыларды командаларға бөліңіз, олардың әрқайсысы мектептің өзекті мәселелерін шешуді немесе жаңа идеяларды ұсынуды ұсынады. Соңында командалар өз шешімдерін ұсынады, ал қазылар алқасы (мектеп басшылығы) жеңімпазды таңдайды.
Сыйлықтар мен марапаттар туралы ойланыңыз. Марапаттар символдық және мұғалімдердің мүмкіндіктеріне байланысты болуы мүмкін: шағын демалыс немесе олардың сыныптары үшін қосымша ресурстар.
7. Ток-шоу немесе панельдік пікірталас форматы
Сарапшы мұғалімдер: өзекті тақырыптар бойынша панельдік пікірталасқа қатысу үшін бірнеше мұғалімді таңдаңыз (мысалы, оқушыларды ынталандыру, оқытудағы заманауи технологиялар). Қалғандары сұрақтар қойып, түсініктеме бере алады.
Талқылауды динамикалық және қызықты ету үшін мұғалімдердің бірін модератор болуға шақырыңыз.
8. «Кәсіби жәрмеңке» форматы
Шағын семинарлар. Педагогикалық кеңестің әрбір қатысушысы өзі жұмыс істейтін қызықты әдістеме немесе білім беру құралы бойынша қысқа презентация дайындай алады. Мұны мұғалімдер жәрмеңкедегідей бірінен екіншісіне ауысатын «станциялар» форматында ұйымдастыруға болады.
Педагогикалық кеңесті қысқа командалық ойындардан немесе ұжымды біріктіру жаттығуларынан бастаңыз. Бұл жағымды атмосфераны құруға және өнімді жұмыс істеу үшін барлығын қуаттандыруға көмектеседі.
Іс-шараны бейресми бөліммен аяқтаңыз, онда әріптестер бір-біріне көмек пен ынтымақтастық үшін алғыс айта алады, оң пікірлермен алмасады.
Мұндай форматтар педагогикалық кеңесті пайдалы ғана емес, сонымен бірге барлық қатысушыларды белсенді талқылауға және бірлесіп шешім қабылдауға тарта алады.
Мектепішілік пәндік олимпиадаларды дайындау және өткізу туралы
Мектепішілік пәндік олимпиадаларды өткізу үшін нақты жоспарды ұстану және бірнеше негізгі ойларды ескеру қажет.
I. ДАЙЫНДЫҚ КЕЗЕҢІ
Пәндерді анықтау. Олимпиадалар өткізілетін пәндерді таңдаңыз (математика, орыс тілі, физика және т. б.).
Қатысушыларды анықтау. Қатысатын сыныптар мен оқушыларды нақты белгілеңіз (мысалы, 5-11 сыныптар). Қатысушыларды тіркеңіз.
Ұйымдастыру комитетін құру. Олимпиаданы өткізуге жауапты мұғалімдер тобын құрыңыз. Тапсырмаларды дайындауға, тексеруге және қорытындылауға жауаптыларды анықтаңыз.
Тапсырмаларды әзірлеу. Оқушылардың білім деңгейіне сәйкес тапсырмалар жасаңыз. Тапсырмалар әр түрлі қиындық деңгейінде болуы керек – негізгіден күрделіліктің жоғарылауына дейін.
Хабарландыру. Олимпиада туралы мектеп хабарландырулары, ата-аналар жиналыстары және чаттар арқылы хабарлаңыз. Қатысу мерзімдері мен шарттарын көрсетіңіз.
II. ОЛИМПИАДАНЫ ӨТКІЗУ
Орын мен уақытты ұйымдастыру. Олимпиаданың күні мен уақытын белгілеңіз. Аудиторияны дайындаңыз, қатысушыларға қажет нәрсенің бәрі (қағаз, қалам және т. б.) берілетініне көз жеткізіңіз.
Ашықтықты қамтамасыз ету. Тапсырмалардың адал орындалуын қамтамасыз ету үшін бақылаушыларды тағайындаңыз. Бұл тек мұғалім ғана емес, мектеп әкімшілігінің өкілдері де болуы мүмкін.
Регламенттің сақталуы. Нақты уақыт шеңберін орнатыңыз және олардың сақталуын қадағалаңыз.
III. ҚОРЫТЫНДЫЛАУ
Жұмыстарды тексеру. Ұйымдастыру комитеті орындалған тапсырмаларды тексереді. Бағалаудың объективтілігін арттыру үшін бірнеше мұғалімдерден комиссия ұйымдастыруға болады.
Жеңімпаздарды анықтау. Алынған ұпайларға сүйене отырып, әр санаттағы жеңімпаздарды таңдаңыз.
Нәтижелерді жариялау. Нәтижелерді мектеп хабарландырулары арқылы немесе жиналыста жариялаңыз. Жеңімпаздарға грамоталар мен сыйлықтар тапсыруға болады.
IV. ТАЛДАУ ЖӘНЕ КЕРІ БАЙЛАНЫС
Оқушылармен кері байланыс. Мұғалімдер тапсырмаларды талдай алады, қателіктерді талқылай алады және одан әрі дамыту үшін ұсыныстар бере алады.
Алдағы іс-шараларды жоспарлау. Олимпиаданың қалай өткенін, болашаққа қандай сәттерді ескеру керектігін және қосымша пәндерді немесе санаттарды енгізуге болатындығын талдаңыз.
Мектепішілік пәндік олимпиадаларды дайындау және өткізу бойынша ӘБ басшыларына арналған чек-парақ
Lesson study форматында жұмысты ұйымдастыру туралы
Lesson study Сабақты зерттеу арқылы мұғалімнің оқыту тәжірибесін жақсартуды көздейді: «Lesson study мұғалімдерге кәсіби мұғалімдер қауымдастығы шеңберінде оқушыларды оқытуға және топ мүшелерін кәсіби оқытуға көмектесуге бағытталған тәсілді жүзеге асыруға көмектеседі» [Дадли, П. 2011,№1]
Lesson study жоспарлауды, оқытуды, бақылауды, оқыту мен оқуды талдауды, қорытындыларды құжаттауды бірлесіп жүзеге асыратын мұғалімдер тобының қатысуын қамтиды. Lesson study циклін өткізу кезінде мұғалімдер әртүрлі педагогикалық тәсілдерді өзгерте немесе жетілдіре алады, содан кейін олар Lesson study ашық өткізу немесе оны пайдалану бойынша әдістемелік ұсыныстарды жариялау арқылы жалпыланады және әріптестеріне таратылады.
Lesson study тәжірибелі және жас мұғалімдерді жетілдіруге көмектеседі, өйткені бірлескен жоспарлау, бірлескен бақылау, бірлескен талдау нәтижесінде мұғалімдер оқыту туралы «бірлескен идеяны» қалыптастырады. Бұл жағдайда оқытудың аспектілері тек өз позициясынан ғана емес, сонымен бірге Lesson study дайындалып жатқан әріптестерінің көзімен де қарастырылады. Нәтижесінде, Lesson study-де байқалған нақты оқыту оны жоспарлау процесінде біз ойлаған оқытумен салыстырылады.
Lesson study форматында жұмысты ұйымдастыру бойынша мектеп директорының ОЖ жөніндегі орынбасарының чек-парағы
Қараша айына арналған циклограмма
Жанындағы нұсқарларды шерту арқылы беттерді парақтаңыз
Директордың орынбасары жас педагогтің санат алуына қалай көмектеседі: қадамдық нұсқаулық
Білім беру ұйымы директорының орынбасары немесе әдіскері үшін жас педагогтерге біліктілігін арттыруға және кәсіби дамуға көмектесетін қолдау жүйесін құру маңызды.
САНАТТЫ КІМ, ҚАЛАЙ ЖӘНЕ НЕГЕ БЕРЕТІНІН МҰҒАЛІМГЕ ТҮСІНДІРІҢІЗ
Барлық жас мамандарды жинап, бірінші санатты алған мұғалімдермен тәжірибе алмасуды ұйымдастырыңыз. Әріптестер жас педагогтерге санатты не үшін алу керектігін, ресімдеу рәсімі қалай өтетінін, аттестаттау үшін комиссия не талап ететінін және оның талаптарын қайдан көруге болатынын айтып береді, сондай-ақ жас мамандардың сұрақтарына жауап береді.
Санат аттестаттау қорытындысы бойынша беріледі. Жас педагогке аттестаттаудың не екенін түсіндіріңіз. Біліктілік санатына аттестаттау қызметкердің қалауы бойынша өтеді. Ол үшін аттестаттау комиссиясына өтініш беру керек. Ол ағымдағы оқу жылының 1 қыркүйегі мен 31 желтоқсаны аралығында беріледі (Аттестаттау қағидаларына 9-қосымша).
Аттестаттау жөніндегі комиссияның құрамына кемінде 10 жыл жұмыс өтілі және «педагог-сарапшы» немесе «педагог-зерттеуші» немесе «педагог-шебер» біліктілік санаттары бар педагогтер; әдістемелік кабинеттердің (орталықтардың), педагогтердің біліктілігін арттыру ұйымдарының әдіскерлері, қоғамдық, үкіметтік емес және кәсіподақ ұйымдарының өкілдері, білім беруді басқару органдарының, ведомстволық бағынысты ұйымдарының мамандары кіреді.
«Педагог-модератор» санаты білім беру ұйымдарында беріледі.
Басында барлық педагогтар электронды форматта ПББ (педагог білімін бағалау) өтеді. ПББ аттестатталушының өтінішіне сәйкес білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындаған мерзімде өткізіледі (Аттестаттау қағидаларына 1-қосымша (ҚР Білім және ғылым министрінің 27.01.2016 ж. № 83 бұйрығы).
Жас педагогтер тиісті бейін бойынша педагогикалық немесе өзге де кәсіптік білімі бар немесе педагогикалық қайта даярлау туралы құжаты бар, сондай-ақ ПББ педагогикалық қызметін қайта бастағысы келетін өтілі жоқ адамдар ретінде білім беру саласындағы уәкілетті орган бекіткен сомаға сәйкес ақылы негізде бір рет тегін, одан кейін ақылы негізде өтеді.
Мұғалімнің қалауы бойынша сынақ тестілеуін жыл бойы ақылы негізде өтуге болатындығын түсіндіріңіз.
Сынақ тестілеу нәтижелері ПББ өту үшін негіз болып табылмайды.
ПББ өткендігі туралы сертификат компьютерлік тестілеу аяқталғаннан кейін беріледі. ПББ нәтижесі ПББ өткен күннен бастап бір жыл жарамды болып саналады, бірақ педагогтердің дерекқорында бес жыл бойы сақталады.
Егер педагог ПББ нәтижесімен келіспесе, ол компьютерлік тестілеу жүйесі арқылы апелляцияға өтініш беруге және әрбір тапсырма бойынша дәлелді негіздеуге (толық түсіндірумен, тапсырмаларды кезең-кезеңмен шешумен) құқылы. Бұл ретте оның ПББ өткізу залынан шығуға құқығы жоқ. Егер ол ПББ өткізу залынан шыққаннан кейін апелляцияға өтініш берсе, онда өтініш қабылданбайды (Аттестаттау қағидаларының 17-тармағы).
Әрбір тапсырма бойынша дәлелді негіздемесіз (толық түсіндірме, міндеттерді кезең-кезеңімен шешу) барлық тапсырмаларды қайта қарау бойынша апелляцияға берілген өтініштер қаралмайтынын түсіндіріңіз.
«ПЕДАГОГ-МОДЕРАТОР» САНАТЫН АЛУ ҮШІН НЕ ІСТЕЙ БІЛУІ ЖӘНЕ НЕ БОЛУЫ КЕРЕКТІГІН ТҮСІНДІРІҢІЗ
«Педагог-модератор» санаты үшін педагогте мыналар болуы және мыналарды білуі керек:
- тиісті бейін бойынша педагогикалық немесе өзге де кәсіптік білім,
- тиісті біліктілік бере отырып, педагогикалық қайта даярлау туралы құжат, келесі кәсіби құзыреттері бар кемінде екі жыл педагогикалық өтілі:
- білім алушылардың (тәрбиеленушілердің) жеке ерекшеліктері мен қажеттіліктерін ескере отырып, сабақты (сабақ, қызмет, іс-шара) жоспарлау және өткізу және күтілетін нәтижелерге қол жеткізу үшін бағалаудың қажетті әдістемелері мен құралдарын айқындау;
- қауіпсіз және қолайлы білім беру (дамыту) ортасын сақтау, өз жұмысында этикалық нормаларды қолданады;
- білім алушылармен (тәрбиеленушілермен және ата-аналармен (заңды өкілдермен) оқыту (оқыту, тәрбиелеу) нәтижелерін және жақсарту жолдарын талқылау;
- білім алушылардың (тәрбиеленушілердің) жеке қабілеттері мен қажеттіліктерін ескеретін әріптестердің өз тәжірибелерін және практикасының өзекті нәтижелерін талдау;
- білім беру саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбеге немесе аудандық (қалалық) деңгейдегі білім беруді басқару органының немесе білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісілген тиісті саладағы уәкілетті органның жоспарына сәйкес білім беру ұйымы деңгейінде олимпиадаларға, конкурстарға, жарыстарға қатысушылардың болуы;
- білім беру саласындағы уәкілетті орган бекіткен Тізбеге немесе аудандық (қалалық) деңгейдегі білім беруді басқару органының немесе білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісілген тиісті саладағы уәкілетті органның жоспарына сәйкес білім беру ұйымы деңгейіндегі олимпиадаларға, конкурстарға, жарыстарға қатысушы болуы тиіс.
Егер педагог барлық критерийлерге сәйкес келсе, онда оған «педагог-модератор» бірінші біліктілік санаты беріледі.
ЖАС ПЕДАГОГКЕ ПОРТФОЛИО ЖАСАУҒА ҚАЛАЙ КӨМЕКТЕСУГЕ БОЛАДЫ
Аттестаттауға жіберу үшін білім беру ұйымы портфолионы қарау арқылы педагогтердің біліктілік бағалауын жүргізеді (Аттестаттау қағидаларының 4-тармағы).
Педагог комиссияға оның кәсіби қызметін сипаттайтын қосымша мәліметтер беруге құқылы, мысалы, портфолио. Комиссияның құжаттарын ұсыну қажет мерзім – отырысқа дейін кемінде бес жұмыс күні бұрын.
Материалдарға педагогтің эссесі кіреді. Эсседегі сөздердің саны 250-300 сөзден тұруы керек. Эссе тақырыптарын жыл сайын білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды.
Портфолио – педагог аттестаттау үшін мәліметтер беретін нысандардың бірі. Оған мұғалімнің кәсіби жетістіктерін көрсететін фактілер кіреді. Сондай-ақ, портфолиоға бірлескен авторлық жағдайда (үш автордан аспайтын) оқу-әдістемелік материалдар (авторлық бағдарламадан басқа) кіреді.
Аға педагогтер сізге портфолионы қалай дұрыс рәсімдеу керектігін айтады. Өйткені, олар қазірдің өзінде аттестаттаудан өтті және комиссияның не нәрсеге назар аударатынын біледі.
Портфолионы бағалау парағына түсініктеме
Біліктілік санатын арттыруға (растауға) аттестаттау кезінде педагог материалдары мәлімделген біліктілік санатына қойылатын талаптарға сәйкес тиімділік көрсеткіштеріне қол жеткізуді көрсетуі тиіс.
Көрсеткіштер кестесі
Жанындағы нұсқарларды шерту арқылы беттерді парақтаңыз
Содан кейін біліктілік санаттарын беруге (растауға) педагогтің материалдары (портфолиосы) аттестаттау қағидаларына 14 – қосымшаға сәйкес нысан бойынша қабылдау-тапсыру актісі бойынша Сараптамалық кеңеске беріледі.
Сараптамалық кеңес портфолионы педагог материалдарын бағалау парағына (портфолиосына) сәйкес бағалайды (Аттестаттау қағидаларына 15-қосымша).
Сонымен қатар ол тиісті деңгейдегі комиссияға біліктілік санаттарын беру (растау) үшін педагогтердің портфолиосын бағалау парақтарын және қызмет нәтижелерін кешенді талдамалық жинақтау қорытындылары бойынша ұсынымдарды жібереді.
Комиссия тиісті жылдың қаңтар-тамыз айлары аралығында қызмет нәтижелерін кешенді талдамалық жинақтауды жүргізеді.
Қызмет нәтижелерін кешенді талдамалық жинақтау материалдары мәлімделген біліктілік санатына сәйкес келген, бірақ ПББ өтудің шекті деңгейіне жетпеген жағдайда педагогке біліктілік санаты беріледі
- біліктілік санатын растау кезінде бір деңгейге төмен;
- біліктілік санатын беру кезінде ПББ нәтижелерінен жоғары емес.
ЕГЕР АТТЕСТАТТАУ СӘТСІЗ БОЛСА, ПЕДАГОГКЕ ҚАЛАЙ ҚОЛДАУ КӨРСЕТУГЕ БОЛАДЫ
Егер педагог аттестаттау нәтижелерімен келіспесе, үмітін үзбеңіз: екі нұсқа бар. Біріншісі – нәтижелерге шағымдану, екіншісі – бір жылдан кейін қайта өтініш беру.
«Педагог-модератор» біліктілік санатын беру үшін ПББ ұпайлары жеткіліксіз болған жағдайда педагогке «педагог» санаты беріледі.
Осы кезеңде жас педагогке аттестаттауға жақсы дайындалуына көмектесіңіз. Оған тәлімгер тағайындаңыз, ол сізге портфолиоға қандай материалдарды дайындаудың жақсы екенін және қандай формада екенін айтады. Педагогке оның жалақысының мөлшері санаттың болуына байланысты ғана емес, сонымен қатар кәсіби шеберліктің индикаторы ретінде біліктілік санаты педагогтің әріптестері мен жұртшылықтың беделін арттыратындығымен ынталандырыңыз.
Әрі қарай, біз диагностиканы, жеке даму жоспарын, тәлімгерлікті, тұрақты кеңес беруді және ілгерілеушілікті бақылауды қамтитын алгоритм береміз. Бұл жас педагогке кәсіби қоғамдастыққа кіре отырып, өз дағдыларын саналы және мақсатты түрде дамытуға көмектеседі.
ЖАС ПЕДАГОГПЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ АЛГОРИТМІ
1. Жас педагогтің кәсіби білімі мен дағдыларының деңгейін диагностикалау
Сауалнама, сұхбат немесе оның жұмысын бақылау арқылы педагогтің кәсіби білімі мен дағдыларының қазіргі деңгейіне талдау жасаңыз.
Оның қажеттіліктерін анықтаңыз. Мысалы, жақсартуды қажет ететін бағыттарды анықтаңыз: әдістемелік, педагогикалық, ұйымдастырушылық дағдылар және т. б.
2. Тәлімгерді тағайындау
Тәжірибелі педагогті таңдаңыз. Кәсіби даму процесінде оны сүйемелдейтін тәжірибелі әріптестердің ішінен жас мұғалімге тәлімгер тағайындаңыз.
Тәлімгерлік міндеттерін нақты анықтаңыз. Тәлімгер жас мұғалімге әдістемелік қолдауға, сабақтарды ұйымдастыруға, материалдарды дайындауға және жұмыс сапасын өзін-өзі бағалауға көмектесуі керек.
3. Кәсіби дамудың жеке бағытын жоспарлау
Даму жоспарын жасаңыз. Ол біліктілікті арттыру курстарында оқуды, семинарларға, шеберлік сағаттарына, вебинарларға және конференцияларға қатысуды қамтуы керек.
Педагог қол жеткізуі керек кәсіби мақсаттар мен тапсырмаларды орындау мерзімдерін қойыңыз.
4. Тұрақты әдістемелік кеңестер мен шеберлік сағаттары
Әдіскермен немесе әдістемелік кабинет меңгерушісімен кездесулер ұйымдастырыңыз: педагогикалық практиканы талдаумен, педагогте туындайтын күрделі тақырыптар мен мәселелерді талқылай отырып, тұрақты жеке немесе топтық кездесулерді өткізіңіз.
Педагогика мен оқыту әдістемесіндегі өзекті тақырыптар бойынша тәжірибелі әріптестерден немесе шақырылған сарапшылардан мерзімді шеберлік сағаттарын өткізіңіз.
5. Жас педагогтің сабақтарын бақылау және талдау
Жас педагогтің сабақтарына жүйелі түрде қатысуды, содан кейін талдауды бастаңыз. Бұл тәлімгер де, әдіскер де, директордың орынбасары да болуы мүмкін.
Бақылау нәтижелері бойынша сындарлы кері байланыс беріңіз, күшті жақтарын белгілеңіз және жақсарту бойынша ұсыныстар беріңіз.
6. Кәсіби жетістіктер портфолиосын құру
Портфолио құруды бірге бастаңыз. Жас педагогті әдістемелік әзірлемелер, сабақ жоспарлары, тәлімгерлердің пікірлері, сабақтарды талдау және конкурстарға қатысу нәтижелері кіретін портфолио құруға шақырыңыз.
Педагогке портфолионы толықтыру арқылы оның үлгерімін бақылауға көмектесіңіз.
7. Кәсіби конкурстар мен жобаларға қатысуды ынталандыру
Жас педагогке мұғалімдерге арналған кәсіби конкурстарға, сондай-ақ жаңа құзыреттіліктердің дамуына ықпал ететін мектеп және мектепаралық жобаларға қатысуға кеңес беріңіз. Дайындық бойынша ұсыныстар беріңіз, материалдарға көмектесіңіз.
8. Кәсіби әдебиеттер мен ресурстарға қолжетімділікті қамтамасыз ету
Жас педагогтің заманауи әдістемелік құралдарға, Педагогика және оқыту әдістемесі бойынша әдебиеттерге қол жеткізуін ұйымдастырыңыз. Онлайн кітапханаларға, білім беру платформаларына, курстарға және вебинарларға сілтемелермен бөлісіңіз.
9. Мерзімді аттестаттау және нәтижелерді бағалау
Кәсіби өсуін бағалау үшін жас педагогтің аралық аттестациясын өткізіңіз. Оның жетістіктерін талдаңыз. Бұл одан әрі жетілдіруді қажет ететін аймақтарды анықтауға және жеке даму жоспарын түзетуге көмектеседі.
10. Эмоционалды қолдау және қолайлы атмосфера құру
Эмоционалды қолдау көрсетуді ұмытпаңыз, кәсіби қиындықтар мен стрессті жеңуге көмектесіңіз.
Тәжірибе алмасу ортасын жасаңыз. Ол үшін бейресми кездесулер мен дөңгелек үстелдер ұйымдастырыңыз, онда жас тәрбиешілер өз әсерлерімен, қиындықтарымен және жетістіктерімен әріптестерімен бөлісе алады.
