Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған «Қоқысқа екінші өмір сыйлайық» экожобасы
Мектеп жасына дейінгі балалардың табиғатқа деген қамқорлығын экожабалар арқылы қалыптастыруға болады. Бұл балалардың зерттеу және қатынас дағдыларын дамытуға әрі ата-аналарды ынтымақтастыққа тартуға көмектеседі, үлгі ретінде мектепке дейінгі ересек жастағы балалармен бірге іске асыруға болатын жобаның әзірлемесін қараңыз.
Жобаның ұзақтығы: қысқамерзімдік.
Жобаның мақсаты:
- балаларды қоршаған ортаны қорғау мәселелерімен таныстыру;
- адамның қоршаған ортаға әсерін білдіретін қауіпке балалар назарын аудару;
- балалардың бойынша экологиялық мәселелерге танымдық-зерттеушілік қызығушылық пен оларды шешуге қатысуға деген ынтаны қалыптастыру.
Жобаның міндеттері:
-
экологиялық мәселені көру және оны шешу жолдарын табу машығын дамыту; - тұрмыстық және шаруашылық қалдықтарды қайта қолданудың дұрыстығы туралы түсінік қалыптастыру;
- эксперименттеу дағдыларын, іздену-зерттеу машықтарын жетілдіру;
- балаларды қоқыстан қол бұйымдарын және керек-жарақ жасау арқылы шығармашылық қызметке ынталандыру;
- отбасы мен мектепке дейінгі ұйым жағдайында еріктілер ретінде ата-аналарды балалармен бірлескен қызметке тарту.
экологиялық мәселені көру және оны шешу жолдарын табу машығын дамыту;Болжамды нәтиже
-
Ата-аналардың қалдықтарды, тұрмыстық қоқысты қолдану мәселесіне қатысты ақпараттылығы мен экологиялық мәдениеті көтеріледі. - Балалардың іздену-зерттеу қызметінің деңгейі, эксперименттеу дағдылары көтеріледі.
- Жобаға қатысушылар тұрмыстық қалдықты қоршаған ортаға залал келтірместен қайта қолдану үшін өңдеуге болатынын білетін болады.
Ата-аналардың қалдықтарды, тұрмыстық қоқысты қолдану мәселесіне қатысты ақпараттылығы мен экологиялық мәдениеті көтеріледі.Жоба балалар мен ата-аналарға ойланбастан қоқыс тастауға болмайтынын түсінуге көмектеседі. Балалар заттарға ұқыпты қарап, қоқысқа тастайтын заттардан ерекше сыйлықтар, танымдық, театр және ойын қызметіне қажетті түрлі құралдар жасауға болатынын түсінеді. Балалар азық-түлік сатып алу кезінде тауардың қаптамасына көңіл бөліп, өңделетін шикізаттан жасалған тауарды таңдайтын болатын.
Жобаны іске асыру кезеңдері
Жобаны үш кезеңмен ұйымдастырыңыз. Бірінші кезеңде тұрмыстық қоқыс мәселесіне қатысты ақпарат жинап, теоретикалық және практикалық материал дайындауға қажетті әдебиетті іріктеңіз және ата-аналардан сауалнама алыңыз. Алдағы жұмыс жоспарын жасаңыз. Жоспардың үлгісін төменнен қараңыз.
Екінші кезеңде ата-аналар мен педагогтерге консультация өткізіңіз. Тұрмыстық қоқысты жинау мен сұрыптауға ерікті ретінде қатысудың маңызын ата-аналарға түсіндіріңіз. Мектеп жасына дейінгі балалармен қағаздың, пластмасса мен шынының қасиеттерімен таныстыратын тәжірибелер мен эксперименттер ұйымдастырыңыз. Қазақстан мен өзге елдердің қоқыс өңдеу зауыттарына виртуалды экскурсия ұйымдастырыңыз.
Үшінші кезеңде педкеңестің аясында жобаны қорғау өткізіп, ұжымға жұмыс қорытындысы бойынша презентация көрсетіңіз. Фойеде ұйымдастырылған көрмеде жарамсыз материалдан жасалған қол бұйымдарын көрсетіңіз.
Жобалық қызметтің өнімдері:
-
тәжірибелер мен эксперименттер картотекасы; - экологиялық мультхикаялар мен видеоматериал картотекасы;
- жарамсыз материалдан жасалған бұйымдар;
- «Қоқыс жер серігі емес» суреттер көрмесі;
- жылжымалы папкалар, сәбилерге арналған кітаптар;
- экологиялық таңбалар;
- «Қоқыс қалай шіриді» экспериментінің нәтижелері көрсетілген бақылаулар күнделігі.
тәжірибелер мен эксперименттер картотекасы;Жобаны іске асыру жоспары
Түстер туралы ойындар жиыны. «Жыл тәрбиешісі» байқауы финалистінің тәжірибесі
Балаларға түстерді ажыратуды үйрету үшін берілетін тапсырмалардың әртүрлі нұсқалары бар. Мысалы, үш заттың ішінен басқа түстегі бір «артық» затты таңдау, ойыншыққа оның киімінің түсіне келетін мойынорағыш байлау. Сондай-ақ, сіз баланы әртүрлі түстердің элементтерінен ою-өрнек үлгісін жасауға, фигуралардан бір түсті таңдауға, сызба пайда болуы үшін фигураларды белгілермен бояуға қызықтыра аласыз. Балалар бұл тапсырмалардан жалықпауы үшін балаларға белгілі ойындарды жаңа форматта беріп, оларға жаңа мазмұн үстеңіз.
«Сұрыптаушы» ойыны
Ойын барлық жастағы балаларға, соның ішінде ерекше қажеттіліктері бар балаларға да арналған. Бұл ойын көмегімен заттарды жасалған материалына қарай және түсіне қарай сұрыптау дағдыларын жаттықтыруға, кеңістікте бағдарлау дағдыларын дамытуға, лексикалық тақырыптарды бекітуге, санауға болады.
Кіші топтағы ойын үшін сізге түрлі түсті үш кәдімгі себет және себеттердің түсіне сәйкес карточкалар қажет. Карточкалар ретінде сіз басқа заттарды да пайдалана аласыз, мысалы, «кәмпит орауыштарын». Үлкен топта сізге төрт себет пен алдыңғы жағында заттардың кескіні бар карточкалар қажет болады. Бұл монохромды сызбалар болуы мүмкін, мысалы, көк себетке арналған көк бөтелкелер, сары себетке банан немесе лимон және т.б. немесе төрт объект төрт санатқа жататын бар тақырыптық суреттер болуы мүмкін.
Ойын шарты бойынша балалар қай қоржынға қай карточканы қою керек екенін бірге шешеді. Мұндай бірлескен іс-әрекет мектеп жасына дейінгі балалардың коммуникативті дағдыларын дамытады, балалар ұжымын біріктіреді.
Балалар заттарды түсі бойынша сұрыптауды үйрене отырып, бірте-бірте тапсырмаларды күрделендіріп, басқа есептерді де шеше алады. Мысалы, баланың математикалық бейнелі ойлауын дамытыңыз: балалардан белгілі бір пішіндегі немесе белгілі бір бөлшектері бар заттарды сұрыптауды сұраңыз, сөйлеуді, фонематикалық қабылдауды дамыту: атаулары бір әріптен басталатын себеттердегі заттарды таратуды сұраңыз.
Түрлі түсті кілемшемен ойын
Кез келген жастағы бала түрлі түсті кілемшемен ойнай алады. Кіші мектеп жасына дейінгі балаларға түстер бойынша сұрыптауды жаттықтыру жеткілікті. Мұны істеу үшін олардан қоржыннан бос шеңберлерді алып, оларды кілемшедегі бірдей түсті шеңберлерге қоюды сұраңыз. Төрт жастан асқан балаларға қиынырақ тапсырмаларды ұсынуға болады. Мысалы, бір түсті шеңберді емес, 3-5 шеңбердің фрагментін іздеу керек. Ол үшін түсті кілемшенің фрагменттерін дәл қайталайтын пішіндерді дайындаңыз. Бұл тапсырма зейінді, кеңістіктік ойлауды және түстерді қабылдауды дамытады.
Балаларда жартышараралық байланыстарды дамыту және оларды кеңістікте бағдарлануға, зейінін шоғырландыруға және жылдам әрекет етуге үйрету үшін оларға «Бір уақытта екі қолмен көрсету» ойынын ұсыныңыз. Балалардың міндеті – екі қолдың сұқ саусақтарымен кілемшенің әртүрлі бөліктеріндегі бір түсті шеңберлерді көрсету.
Балалардың математикалық дағдыларын дамыту үшін олардың алдындағы санда көрсетілгендей бірдей түсті немесе әртүрлі түстердегі көп шеңбер салуды ұсыныңыз. Егер бала әртүрлі түсті шеңберлерді орналастыратын болса, одан әр түстен қанша шеңбер алғанын санауды сұрауға болады.
Балаларды оқуға үйрету, сонымен қатар есту-сөйлеу қабілеті мен зейінін дамыту үшін шеңберлерге буындарды тіркеңіз: үш-төрт буын жеткілікті. Тапсырмаға дайындаңыз: буындарды бағандарға басып шығарыңыз, қастарына біртүсті шеңбер қойыңыз. Түстер қайталанбауы керек. Балаларды «кілемшені оқуға» шақырыңыз: шеңберге қараңыз да, бір түстегі шеңбер болса, осы түстегі шеңбер тағайындалған буынды оқыңыз.
Балалармен бірге негізгі түстерді және олардың реңктерін есте сақтау ғана емес, сонымен қатар қай түстер қайда кездесетінін нақты көрсету маңызды. Мысалы, балалармен бірге жыл мезгілдерін зерттей отырып, олардың назарын жаз бен күзде жапырақтардың түсетініне аударыңыз. Ауа райы туралы айтқанда, кемпірқосақтың, бұлттардың және бұлттардың түстерін ажыратып көрсетіңіз.
Балалардың логикалық ойлауын дамыту, заңдылық пен реттілік негіздеріне үйрету үшін схемалары бар екі ойын ұсыныңыз. Бірінші ойында 12 шеңберден тұратын шағын кілемше дайындаңыз: 3 – жанына қарай, 4 – ұзындығына қарай бойлайтын және бір шеңберден екіншісіне қарай көрсеткіш сызықтары бар 12 шеңберден тұратын шағын кілемше болады. Көрсеткіш сызықтарды бірте-бірте қосыңыз: үш жасар балалар үшін үшеу, төрт жасар балалар үшін төртеу алуға болады. Сюжет пайдаланыңыз, мысалы, бақаның үйге дейін ең күшті төмпешіктерден секіріп жетуіне көмектесу керек, ал араларға ең әдемі гүлдер, мен шеңберлерге отыруға көмектесуге болады.
Екінші ойын үшін карточкалар дайындап қою керек, бұл ойында схемалар бар. Оларға түзу сызықта орналасқан он шеңбер тізбегін сызыңыз және олардың арасына бір бағытта көрсеткіштер қойыңыз. Балаларды кілемшеден шеңберлердің осы тізбегінің бөліктерін, мысалы, біріншіден бесінші шеңберге немесе екіншіден сегізіншіге дейін салуға шақырыңыз.
«Мекенжайы бойынша тап» ойыны
Бұл ойын балаларға кестемен жұмыс істеуге, координаталарды анықтауға көмектеседі. Балалардың міндеті – шеңбердің түсімен көрсетілген координаталар бойынша түрлі түсті шеңберлерді шаршыларға орналастыру. Мысалы, «В2» қызыл түспен, ал «В4» жасыл түспен жазылса, бала «В2» ұяшығына қызыл шеңберді, «В4» ұяшығына жасыл түсті шеңберді қояды. Ойын үшін 6×6 көлеміндегі үстел-кесте дайындаңыз.
Жоғарғы оң жақ бұрыштағы ұяшық бос, бірінші бағанға екіншіден алтыншы ұяшыққа дейін А-дан Д-ға дейінгі әріптерді, екінші жолдан алтыншы ұяшыққа дейінгі бірінші жолға 1-ден 5-ке дейінгі сандарды жазыңыз. Шеңберлердің «мекенжайларын» әр жолы жаңадан жазуға болады.
Викторина мен «Крест пен нөл» ойыны
Балалардың назарын «Крест пен нөл» ойыны кезінде белгішелердің қалай орналасатынына аударыңыз: көлденең, тігінен, диагональ бойынша. Бұл балаларға осы ұғымдарды жақсы меңгеруге көмектеседі.
Ересек балалардың логикалық ойлауын дамыту үшін түрлі түстер бойынша викторина өткізіп, «Крест пен нөл» ойынымен біріктіріңіз. Балалар үшін оны қызық ету үшін 50×50 см үлкен алаң сызып алыңыз және әртүрлі түстердегі кресттер мен нөлдер қиып алыңыз.
Викторина алдында балалардан олардың командалары қандай кресттер немесе нөлдермен ойнауды таңдайтынын сұраңыз. Ең бастысы, олар керек түсті атайды. Содан кейін барып балаларға ережені түсіндіріңіз: Командалар кезекпен сұрақтар алады. Команда дұрыс жауап берсе, өз команда белгісін алаңға апарып қояды. Оларды ойынның классикалық нұсқасындағыдай орналастыру керек: бір қатарда – көлденең, тігінен немесе диагональ қатармен қою керек. Егер команда жауаптан қателессе, жауап беру құқығы басқа командаға беріледі. Дұрыс жауап берсе, өз белгісін қояды. Егер олар да қателесе, алаңға ешкім белгіше апарып салмайды.
Ойын алаңында өздерінің крест немесе нөл қатарын құра алған команда жеңеді. Егер командалар үш белгішені қатар қоя алмаса, ойын алаңына белгішелерін ең көп жинаған команда жеңеді.
Содан кейін әр командаға бір түс туралы сұрақ қойыңыз. Бірінші айналымда табиғаттағы немесе балабақшадағы бір заттың түсі қандай екенін сұрауға болады. Екінші айналымды басқа ережелер бойынша өткізіңіз: мұғалім түсті атайды, ал командалар бұл түсте не бар екенін атайды. Жауап берген команда бірінші болып төсбелгісін алаңға қояды.
Балалар өздері жасаған «Серуен» ойыны
«Серуен» үстел ойыны балалардың түстер туралы білімін бекітуге, сөздік тақырыптарды пысықтауға және танымдық қызығушылықтарын қолдауға көмектеседі. Бұл ойынды балалар өз қолымен жасай алады. Алдымен ойын тақырыбын таңдап, электрондық форматтағы сапасы жақсы бояуға арналған сурет таңдаңыз. Ол үшін фотосуреттермен жұмыс істеуге арналған бағдарлама пайдаланыңыз, таңдап алған суретті ені мен биіктігі бойынша тең төрт пиксельге бөліңіз. Сурет фрагменттерін басып шығарып, оларды желімдеңіз. Содан кейін балаларға бояуға беріңіз.
Боялған суретке кілемшеден алып түрлі түсті шеңберлер салыңыз, олар старттан финишке дейінгі жол болады. Ойыншыларға шеңбер түстері бойынша тапсырма беріңіз: ойын тақырыбына қатысты бір затты немесе көк шеңбердегі ойыншының ерекше қасиетін атаңыз немесе сын есіммен ойын объектісін сипаттаңыз. Немесе ойыншының сары шеңберде жасай алатын әрекетін сипаттап айтыңыз. Фишкалар орнына ойын тақырыбына сай келетін шағын ойыншықтар, мысалы, шоколад жұмыртқалар алыңыз. Балалар оларды ойын алаңында текшеге қаншалықты құлатса, сонша қадам жылжыта алады.
Егер ойын тақырыбы «Аңдар» болатын болса, онда фишка орнына қолданылатын ойыншықтар да аң пішінінде болғаны дұрыс.
Балалар тапсырма түсін білдіретін шеңберлерге түскен кезде қарсы тұрған жануардың белгілері мен әрекеттерін сипаттауы керек. Мысалы, егер бала жолбарыстың мүсінімен жүрсе, онда жолбарыстың сыртқы түрін сипаттайды: жолбарыстың азу тістері, тырнақтары, қара жолақтары бар; ол қызыл және қара, үлкен, әрекеті – жолбарыс аң аулайды, жүгіреді, қуып жетеді.
5-6 жастағы балалармен сұрақты қайталамау туралы келісіңіз. Мысалы, егер біреу өзінің белгісін «жасыл» деп сипаттаса, басқа ойыншы бұл сын есімді пайдалана алмайды. Егер ойыншы тапсырманы орындай алмаса, оған басқа ойыншыларға көмектесуге рұқсат етіңіз. Егер балалардың ешқайсысы тапсырманы орындай алмаса, оларға жетекші сұрақтар қойыңыз немесе мүсінді қалай сипаттау керек екенін өзіңіз мысалмен көрсетіңіз.
Мысал
Балада мүйізтұмсықтың фишкасы бар, бірақ ол оны қалай сипаттау керек екенін білмейді. Оған сұрақ қойыңыз: «Жануардың мұрнында не бар?» – мүйіз; «Мүйізтұмсықтың түсі қандай?» – сұр; «Ал улкен бе?» – үлкен; «Мүйізтұмсық не жейді?» – Шөппен және жапырақтармен қоректенеді, демек шөпқоректі; «Мүйізтұмсық қайда мекендейді?» – Африкада, демек бұл жабайы жануар.
Бізге сіздің пікіріңіз маңызды! Мақаланы төмендегі 5 смайлдың бірін таңдап, бағалауыңызды сұраймыз (e.stvospitatel.ru сервисі).
«Серуен» ойыны балалармен топтық және жеке жұмыс істегенге қолайлы. Оның көмегімен сіз оқушылардың бір затты схема бойынша табу, түстерді ажырату және қозғалыс санын санау дағдыларын нығайтасыз. Ойынды апта тақырыбына сәйкес түрлендіруге болады.
«Қағаз саяхат» авторлық әдістемесі: сабақ орнына өткізуге болатын ойын
Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған ойын – оқу әрекетінің ең тиімді түрі. Сонымен бірге оның нәтижелі болуы көп жағдайда педагогтердің оған қатысуына байланысты болады. Педагогтердің көбі бұл мәселеде қиындықтарға тап болады. Кейбіреулер үшін балалармен ойнау кезінде серіктес рөлін алу қиын, басқалары оқу тапсырмаларын шешуге уақыт табу үшін оны уақыт тұрғысынан қарастырмайды. Қағаз саяхат әдістемесі педагогтерге ойынға қатысуға және балалармен оқу іс-әрекетін ойын түрінде жүзеге асыруға көмектеседі. Балалар ойында жаңа білімді меңгеріп, негізгі бөлімнен кейін өз бетінше ойнай береді.
Балалар ойынының ерекшеліктерін қарастырыңыз
Балалармен ойын өткізу үшін тәрбиешілер балалардың өздері оны қалай көретінін түсініп, оларға көшбасшы емес, серіктес рөліне бейімделуі керек.
Балалар ойынды қалай қабылдайды
Ойын кезінде балалар үшін тек ойнайтын рөлдер, ойын жағдайы, ойын кеңістігі және ойыншылар болады, қалғаны маңызды емес. Олар ойында болып жатқан оқиғаның растығына сенеді. Олар өздері ойнаған кейіпкерлердің сезімін эмоциялық түрде сезінеді.
Тағы бір ерекшелігі – балалар үнсіз ойнамайды. Бала жалғыз қалғанда да ойыншықпен сөйлеседі, ойынның қиялдағы қатысушысымен диалог құрады, өзі үшін және анасы үшін, науқас пен дәрігер үшін де өзі сөйлейді. Балалар айналадағы қоршаған ортаны ойын кеңістігінің бір бөлігі ретінде қабылдайды, оны өз қиялында толықтырады: топ теңіз де, орман да бола алады – бәрі ойынның сюжетіне байланысты.
Педагог балалардың ойынына қалай араласады. Балаларды мәжбүрлегендіктен емес, олардың қызығушылықпен ойнағаны маңызды. Сондықтан педагог тек балалардың ойынына бағыт-бағдар беруі керек, оларға ойын шешімдерін қабылдауға және өз бетінше әрекет етуге мүмкіндік беріңіз. Бұл жағдайда педагогті ойынға қосу керек. Қосылу тек белсенді әрекеттерде ғана емес, сонымен қатар жағымды эмоциялардан да көрінеді. Балалар ересектердің эмоциясын тез оқиды, бұл ойында баламен тиімді қарым-қатынас жасаудың негізі – педагогтің эмоциялық оң көзқарасы.
Егер педагогтерге балалармен ойынға қатысу қиын болса, оларға өзін-өзі бағалауға арналған сұрақтары бар карта ұсыныңыз. Сұрақтарға жауап беру тәрбиешілерге мектеп жасына дейінгі балалардың белсенділігі мен ойындарына қатысудағы проблемаларды анықтауға және олармен жұмыс істеуге көмектеседі.
«Қағаз саяхат» әдісі бойынша ойын ұйымдастыру
«Қағаз саяхат» авторлық техникасы 4 жастан 8 жасқа дейінгі балалармен жұмыс істеуге арналған. Ол қағаздағы әрекетті, режиссерлік актерлік және бейнелеу әрекетін біріктіреді. Техника екі кеңістікте ойнауды қамтиды: жазық және көлемді, сондай-ақ көлемді жазықтыққа қалай көшіруді үйренуге мүмкіндік береді.
Дәстүрлі түрде ойынның үш құрамдас бөлігі бар: пәндік, әрекеттік, эмоциялық. Қағаз саяхат техникасы толық үш компонентті ойын ортасын жасауға мүмкіндік береді
Техника қандай мәселелерді шешеді
Әдістеме әртүрлі қызмет түрлерін біріктіруге және әртүрлі білім беру салаларындағы мәселелерді параллельді түрде шешуге мүмкіндік береді. Ойын мектеп жасына дейінгі балалардың бейнелі ойлауын, қиялын және шығармашылыққа деген қызығушылығын, олардың бастамашылдығы мен білуге құштарлығын дамытады. Осы әдісті қолдана отырып, ойын барысында дайындық тобымен себеп-салдар үшін кіші топпен пішіндер мен түстерден бастап қоршаған әлем туралы балалардың идеяларын пысықтауға және бекітуге болады. Мектеп жасына дейінгі балалар құрдастарымен және ересектермен бірлескен іс-әрекет және қарым-қатынас дағдыларын бекітеді, сөздік қорын байытады. Схема бойынша қозғалу дағдысы да пайдалы болады.
Бұл ойын техникасында бала бейнеленген қаһарманның әрекеті мен сезімімен өмір сүреді, оның атынан сөйлейді, белгілі бір кеңістікті елестетеді, іс-әрекет барысында ойын жағдайын өзгерте алады. Рөлге оқушы да, педагог те үйренеді. Мұның бәрі ойынның маңызды ерекшеліктері.
Педагогте балаларға жаңа нәрсені үйрету немесе материалды қайталау ғана емес, сонымен қатар балаларды бағалау мүмкіндігі де болады. Әдетте кейіпкер таңдау балалардың психоэмоциялық жағдайын, өмірдегі қандай да бір жағдайды көрсетуге деген ұмтылысын көрсетеді. Әр баланың ойын кезіндегі мінез-құлқы, салған суреттері де мектеп жасына дейінгі балада бәрі жақсы ма, оған көмек керек пе, соны көрсете алады.
Ойын өткізу үшін топтағы балаларға қарағанда кейіпкерлердің мүсіндері, қарындаштар, фломастер мен бор көбірек болуы керек
Қандай құрал-жабдық қолдану керек
«Қағаз саяхат» әдісі бойынша ойын ұйымдастыру үшін ақшалай шығын қажет емес. Тәрбиешілерге мыналар қажет: тұсқағаздармен немесе сурет қағазымен алмастыруға болатын крафт қағаздар, түрлі түсті қарындаштар, фломастер, ермексаз немесе оның баламасы, желім, қайшы, картон, жануарлар мен адамдардың ұсақ фигуралары, үйлер мен бөлшектер.
Қалай ойнау керек
Ойынды бастау үшін педагог балалардың санына қарай еденге ұзындығы 3–5 метр болатын қағаз салады. Одан кейін ортасына кейіпкерлер жүретін негізгі жолды және ойын жағдайының маңызды бастапқы элементтерін салады. Әрбір бала педагог сияқты өзіне бір фигураны таңдап, ойында осы кейіпкердің атынан әрекет етеді.
Педагог парақтарды жайып, оларға ойынның негізгі элементтерін салып, балалар өздері жүретін фигураларды таңдағаннан кейін, барлығы парақтың айналасында орналасады және кейіпкердің атынан ұсынылады: олар кім, оларға не ұнайды. Мысалы, мен баламын, доп ойнағанды, кітап оқығанды ұнатамын.
Содан кейін педагог балаларды саяхатқа шақырады. Жолда кейіпкерлер әртүрлі жағдайларға тап болады, жаңа нәрселер үйренеді және белгілі бір мәселелерді шешу үшін алған білімдерін қолданады.
Педагог ойын әлемінде не болып жатқанын сипаттайды: мысалы, ойын жаз мезгілінде өтетін болса, педагог айналаның бәрі жасыл, гүлдер жайқалып, құстар ән салып жатқанын айтып, балаларды сурет салуға шақырады. Педагог балаларға әңгіме арқылы бағыт-бағдар береді, ойын әлемін қолөнермен толықтыруды ұсынады, мысалы, ермексаздан жасалған кейіпкерлерді үйлеріне жасырып, оларға қонаққа барады. Үлкен мектеп жасына дейінгі балаларға «жолда» не күтіп тұрғанын болжау немесе өз ұсыныс тілектерін айтуға шақыруға болады.
Осылайша, «қағаз саяхаты» кезінде балаларға сұрақтар қою, кейіпкерлердің әрекеттеріне түсініктеме беру, балаларды осы немесе басқа жағдайды қалай шешуге болатыны туралы өз пікірін айтуға шақыру маңызды.
Қандай ойын жағдайларын қолдану керек
«Қағаз саяхат» техникасын жүзеге асыру үшін балаларға қазіргі кезде олардың айналасындағы жағдайды көрсететін ойын жағдайларын ұсынған дұрыс. Мысалы, жылдың ағымдағы уақытын негізге алыңыз. Балаларға ойын жағдаяттарын жаңғырту оңайырақ болады, ал педагог маусымдық құбылыстар туралы білімдерін толықтыра алады. Ойын кезінде балалармен бірге жаңбыр мен найзағай кезінде өзін-өзі ұстау ережелерін, дымқыл құмның қасиеттерін айтып өтуіңізге болады.
Ойынмен бірге балалардың бейнелеу дағдылары дамиды. Сурет салу тіпті оны ұнатпайтын балаларды да тартады, өйткені бұл ойынның бір бөлігі.
Ойын жағдайының мысалы
Ойын шуақты күнде жағажайда басталады. Балалар жағажай мен күннің суретін салып, жағалауға саяхатқа шығады. Кенеттен найзағай ойнайды, педагог түрлі түсті қарындаштармен бұлт пен жаңбырдың суретін салады, балалар да қосылып, сурет сала бастайды. Педагог: «Жануарлар ше? Оларға да қора салып, оларды сонда жасырыңдар!» Кейіпкерлер үйлеріне дауылдан жасырыну үшін жүгіреді. Балалар ережені еске түсіреді – найзағай кезінде су қоймасының жанында болу қауіпті. Содан кейін дыбыстық шағын ойын басталады: балалар жаңбырдың, найзағайдың дыбысын қайталайды. Оларға жаттығуға арналған минут ұсына аласыз, бұл кезде оларға теңіз сияқты «толқуға» болады. Дауыл аяқталады. Жаңбырдың аяқталғанын көрсету үшін педагог балаларды жаңбыр тамшыларын күн сәулесіне айналдыруға шақырады: оларды қарындаштармен немесе фломастермен бояйды. Жаңбырдан кейін барлық кейіпкер құммен ойнауға және құмнан қамал салуға шығады. Балалар қамалды суреттей алады, құрастырғыштан жасай алады немесе ермексаздан пішіндеуге де болады. Ары қарай балалар жасаған кейіпкерлерін қамалға әкеліп, ойынды жалғастырады.
Қағаз саяхаты кезінде балалар ақпаратты оңай есте сақтайды, өйткені олар оны көзбен көріп, елестете алады. Осы кездегі кез келген әрекет олардың қызығушылығын тудырады, өйткенібұл әрекет ойынмен бірге жүреді. Педагогтер мұндай ойындарды өздері құрастыра алады немесе ойын үшін балалар жақсы білетін ертегілер мен әңгімелердің сюжетін пайдалана алады.
Мысал